MENEMEN KÜRTAJ / ACISIZ-GÜVENLİ

MENEMEN KÜRTAJ / ACISIZ-GÜVENLİ

TEL: O541 998 34 34

Kürtaj bir doğum kontrol yöntemi değildir. Çeşitli nedenlerle eğer çocuk doğurmak-gebelik için uygun zamanda olmadığınızı düşünüyorsanız öncelikle modern aile planlaması yöntemlerinden birini kullanın. Kondom, doğum kontrol hapı, spiral takılması başlıca yöntemlerdir. İstenen çocuk sayısına ulaştığınızı düşünüyorsanız doktorunuzun onayıyla tüplerinizi bağlatabilirsiniz. Takvim yöntemi , geri çekme veya ilişki sonrası vajinal yıkamanın kesinlikle güvenilir yöntemler olmadığını bilmelisiniz

Her şeye rağmen gebelik oluştuysa bunu gerçekten istemediğinizden emin olmalısınız. Kürtaj sonrası pişmanlık yaşayabileceğinizi göz önünde bulundurarak karar verin. KÜRTAJ KARARINIZI BİR DAHA GÖZDEN GEÇİRİN.

Kesinlikle kürtaj olmaya karar verdiyseniz bunu Kadın Doğum hekiminin kontrolünde steril koşulları sağlayan bir klinikte olun. Her ne kadar karmaşık bir işlem olmasa da uygun olmayan koşullarda yapılan bir kürtaj bütün ömrünüz boyunca size sorun oluşturabilir

Kliniğimizde hasta mahremiyetine katı kurallarla özen gösterilir. Hasta bilgileri hiçbir şekilde üçüncü kişi veya kurumlarla paylaşılmaz.

Kliniğimizde il dışından gelen hastalarımıza öncelik tanınmaktadır. Sorularınız ve sıra önceliği için telefondan bilgi alabilirsiniz. Yoğunluk nedeniyle cevap verilemediği durumlarda kısa mesaj veya whatsapp yoluyla ulaşabilirsiniz veya iletişim kısmından mail atabilirsiniz.

İŞLEM HAKKINDA:

İŞLEM BİLGİLERİ KESİNLİKLE GİZLİ KALIR. KESİNLİKLE ÜÇÜNCÜ KİŞİ VE KURUMLARLA PAYLAŞILMAZ.
DİPOSİBLE MALZEME (KANÜL) KULLANILIR. BASKA HASTALARDA KULLANILAN KANÜLLER İLE KÜRTAJ YAPILMAZ.
SADECE VAKUM YÖNTEMİ İLE KÜRETAJ YAPILIR. METAL BİR CİHAZ VEYA ALET KULLANMIYORUZ.
KÜRTAJ İŞLEMİ SON DERECE GÜVENLİ BİR ŞEKİLDE YAPILIR. DAHA SONRA GEBE KALMAK İSTEDİĞİNİZDE SORUN YAŞAMZSINIZ.
KÜRTAJ İŞLEMİ HASTANE ORTAMINDA TAMAMEN STERİL ŞARTLARDA YAPILIR.

KÜRTAJ UYGUNSUZ KOŞULLARDA YAPILIRSA NELER OLABİLİR?

RAHİM DELİNMESİ

CİDDİ YUMURTALIK YADA KARIN İÇİ ENFEKSİYON

ÖMÜR BOYU SÜRECEK RAHİM YAPIŞIKLIĞI

ÖMÜR BOYU SÜRECEK ADET GÖRMEME PROBLEMİ (ASCHERMAN SENDROMU)

RAHİM AĞZI YIRTIKLARI

KALICI KISIRLIK

Bu problemlerin olmaması için sadece işlem konusunda yetenek- tecrübe olması yetmez. Ultrasonografi ile doğru rahim açısı tespiti, işlem sonrası ultrason ile doğru rahim iç kısmı ölçümü, doğru kürtaj zamanlama kararı vermek de gereklidir. Ayrıca kürtaj sonrası doğru ilaç seçimi de çok önemlidir.

TEL: O541 998 34 34

Uzak bir ilde oturuyor olsanız bile sadece soru sormak için rahatlıkla mesaj atabilirsiniz, arayabilirsiniz, ortalama fiyat bilgisi alabilirsiniz. Lütfen çekinmeyin.

Detaylı teknik konulara girmeden akla gelecek ilk soruları hızlıca cevaplayalım.

Vakumlu kürtaj

Bir çok klinik kürtaj işlemi içi vakum aspirasyon yöntemini kullanmaktadır. Vakumlu küretaj rahmin her ay çoğalıp adet kanamasıyla atılan kısmına yani endometriuma zarar vermez. Böylece rahimde yapışıklık, tekrar gebe kalmakta zorluk, rahim delinmesi, aşırı kanama , şiddetli ağrı gibi durumlar olmaz

Kanül adı verilen ve uç bölümü son derece ince olan plastik aletler kullanılır. Yumuşak plastik kanüller rahim dokusuna zarar vermez. Merkezimizde rutin uygulamada sadece vakumlu küretaj yöntemiyle işlem yapmaktayız.

Bu işlemin riskleri nelerdir?

Bütün tıbbi işlemlerde bazı riskler mevcuttur. İşleminiz iyi bir klinikte yapıldığında riskiniz sıfıra yakındır. İyi bir klinikten kastımız öncelikle iyi bir ultrasonla gebelik haftasının ve rahim yönünün belirlenmesi, kaliteli vakum sistemleri kullanılması, genel hijyendir.

Klinikte ne kadar süre kalmam gerekir?

Daha önce doğum yapmamış kişilerde rahim ağzı (serviks) sert olur. Zorlayıcı bir işlem olmaması için ilaç verilip biraz beklemek uygun olur. İşleminiz acil durumlarda birkaç dakikada yapılabilir. Rahim ağzı yapısı ve gebelik haftasına göre ilaç alıp yaklaşık bir saat beklemeniz de önerilebilir. İşlemin hazırlık kısımları hariç net süresi çoğu zaman 2-3 dakikadır.

İşime kaç günde dönebilirim?

Aynı gün işinize dönebilirsiniz.

Kürtaj sonrası ne zaman cinsel ilişkide bulunabilirim?

Kürtajdan 10 gün sonra cinsel ilişkide bulunabilirsiniz.

Aşırı ağrım olur mu?

İyi bir anesteziyle hemen hemen hiç ağrınız olmaz. Nadiren az miktarda ağrı olabilir.

Kürtaj sonrası kanama kaç gün sürer?

Kanama çoğunlukla 1-7 gün sürer. Eğer daha uzun sürerse doktorunuzla görüşüp ultrason kontrolüne gelmeniz gerekir. Vakum yöntemi en iyi yöntem olmakla beraber vakum yöntemiyle yapılan kürtaj sonrasında kanamalar daha uzun sürebilir. Eski yöntemle yani küretle temizleme yöntemiyle kanama ve parça kalması ihtimali daha azdır. Çünkü bu yöntemle rahim içi keskin uçlu metal kaşıklarla iyice temizlenir. Bu detaylı temizleme kanamanın daha az olmasını sağlar ancak ciddi riskler barındırır. Rahim zarar görebilir. Vakum yöntemiyle kanamlar biraz daha uzun sürebilir ama kesinlikle en güvenilir yöntemdir.

Kürtaj olduğum daha sonra anlaşılır mı?

Hayır sağlıklı bir işlem sonrasında ultrason veya başka yöntemlerle kürtaj olduğunuz anlaşılmaz.

Kürtaj sonrası hangi ilaçları kullanmak gerekir?

Doktorunuzun size verdiği ilaçlar temel olarak iki gruptan oluşur

1-Ağrı kesici

2-Antibiyotik (olası bir enfeksiyona karşı)

Bazen bu iki grup iacın yanına ek ilaçlar yazılabilir. Örneğin muayene sırasında belirgin vajinal akıntı izlendiyse fitil tarzında ilaçlar yazılabilir. Eğer fitil yazıldıysa kanamanız tam olarak geçince kullanmaya başlayın. Ağrınız yoksa ve doktorunuz başka bir şey söylemediyse ağrı kesici ilaç kullanmayabilirsiniz.

Daha sonraki gebeliğimi etkiler mi, sorun yaşar mıyım?

Hayır kürtaj uygun şartlarda yapıldıysa sonraki gebeliklerinizi etkilemez. Gebe kalmanıza engel olmaz. Oluşan gebelikte problem yaşamanıza neden olmaz.

Kürtaj olduğum bilgisi başkalarıyla paylaşılır mı?

Kliniklerin kendi uygulamaları vardır. Bizim kliniğimizde bilgiler kesinlikle başka kişi ya da kurumlarla paylaşılmaz.

Kliniğe gelirken neler yapmam gerekir?

Öncelikle kürtaj kararınızı iyice düşünün. Gerekirse bir yakınızla görüşün veya profesyonel destek alın, işlemi aceleye getirmeyin. Yasal işlem yapılma süresinin ülkemizde 10 hafta (ilişki tarihinden sayınca yaklaşık (56 gün) olduğunu biliniz. Bu süreyi geçerse kürtaj olamazsınız. İşleminiz sabah saatlerinde yapılacaksa aç olarak gelin, öğleden sonra yapılacaksa kahvaltı edin ancak ardından bir şey yemeyin. Tıbbi geçmişinizle ilgili sorulan soruların cevaplarını doktorunuza eksiksiz aktarın.

Kürtaj fiyatları neye göre belirlenir?

Çoğu klinik gebelik haftasına , daha önce doğum veya sezaryen olup olmamasına ve ek tıbbi duruma göre fiyat belirler. Daha önce doğum yapanlarda işlem nisbeten kolay olmaktadır. Güncel fiyat bilgisi için lütfen arayınız.

Kürtaj en eken hangi haftada yapılır?

Gebeliğin kan veya idrar testleriyle tespitinden sonra ultrason kontrolü gerekir. Gebelik ultrasonda teyit edildiğinde işlem yapılabilir. Hastanın kilosu ve diğer bazı faktörlere bağlı olarak 4-6 haftalarda karından yapılan ultrasonla tespit edilebilir. Vajinal ultrasonla çoğunlukla 4 hafta civarında tespit yapılır. Gebelikten şüphelendiğinizde eğer kesin olarak istemediğinize karar verdiyseniz testlerle teyit edin. Erken dönemde en iyi gebelik belirleme yöntemi kan testidir. Gebelik sadece kan testiyle tespit edildiyse yani henüz ultrasonda görülmediyse kürtaj işlemi yapılmaz.

Kürtaj en geç hangi haftada yapılır?

Türkiye’de yasal kürtaj süresi 10 haftadır. Bu süre adet tarihinden sayınca 10 hafta olmakla birlikte ilişki tarihinden sayınca 8 haftaya (56 gün ) denk gelmektedir.

Kürtajdan sonra işlemin doğru yapıldığı test edilecek mi?

Evet. Kürtaj işleminden sonra ultrasonla tekrar rahim içine bakılır. İşlem doğru yapılmış mı, içerde parça var mı, kanama odağı var mı diye kontrol edilir.

İstanbul Kürtaj fiyatları 2022

Kürtaj fiyatı, operasyonun yapılacağı işlemde kullanılan malzemelerin tek kullanımlık olup olmaması, işlem yapılacak kliniğin hijyeni, hekimin deneyimi, gebelik haftasına göre değişiklik göstermektedir.

Kürtaj sonrası nelere dikkat edilmelidir?

Kürtaj anestezili (uyutularak) yapıldıysa işlem sonrası uyku hali,unutkanlık, dikkat dağınıklığı olabilir. Kürtaj işlemine ciddi psikolojik baskı-kararsızlıkla giren kişilerde işlem sonrası çok nadiren de olsa pişmanlık, ağlama krizleri olabilir. Bu stresli durumdan kurtulmanın verdiği aşırı sevinç de ağlama krizlerine yol açabilir.

Anestezi ile kürtaj olanların ilk bir saat araç kullanmak gibi dikkat gerektiren işler yapmaması gerekir.

Muayenehanede kürtaj yapılır mı?

Muayenehane ölçeğindeki yerlerde kürtaj yapılması durumu ülkeden ülkeye değişmektedir. Aslında kürtaj yapılıp yapılmaması ya da hangi haftaya kadar yapılabileceği ülkeler arasında ciddi farklılıklar gösterir. Muayenehane ölçeğinde bir klinikte işlem yapılması başka herhangi bir sağlık sorunu olmayan birinde tıbbi prosedür olarak son derece güvenlidir.

Kürtaj sonrası kısırlık olur mu?

Kürtaj işlemi araba kullanmaya benzer. Çok aşırı zor değildir ancak basit dikkatsizlikler düzeltilemez ciddi sorunlara yol açabilir.

Trafik kuralları gibi basit ama hayat kurtarıcı kurallardan bazıları şunlardır:

Kürtajın yapıldığı klinikte hijyen kurallarına, steriliteye kesinlikle dikkat edilmelidir.
Kürtaj işlemini yapan hekim kesinlikle bu konuda çok tecrübeli olmalıdır. Sadece işlem konusunda değil ultrason konusunda da tecrübeli olmalıdır. Çünkü işlem öncesi rahim açısının doğru tespit edilmesi, işlem sonrası parça kalıp kalmadığının net anlaşılması ancak ultrasonla mümkün olabilmektedir.
Kürtaj işleminde hekime yardımcı olan sağlık personelinin bu konuda tam eğitimli olması gerekir.
Mümkünse sadece vakum yöntemi kullanılmalı. Vakum yöntemi kullanmayan bir klinikte bu işlem yapılmamalıdır.
Eğer gerekli ise kürtaj öncesinde rahim ağzını yumuşatıcı ilaç verip bir-iki saat kadar beklemek gerekir. Biraz sabırlı davranmak çok büyük sorunları önleyebilir.
İşlem sonrası verilen ilaçların düzenli olarak kullanılması gerekir. Antibiyotiği düzensiz kullanmak ya da hiç kullanmamak Çok ciddi sorunlara yol açabilir.
İşlem sonrası size verilen kontrol tarihinde doktorunuzla iletişime geçin.

Eğer bütün kurallara uyulursa kürtaj sonrasında kısırlık veya başka bir sorun yaşama ihtimaliniz hemen hemen hiç yoktur.

Eş onayı olmadan kürtaj yapılır mı?

Kadın doğum klinikleri kürtaj işlemi için eş onayı olmasını tercih eder. Detaylar ve istenebilecek belgeler için lütfen arayınız.

18 yaşından küçükler kürtaj olabilir mi?

Kürtaj işleminin yapılabilmesi için kürtaj olacak kişinin 18 yaşından büyük olması gerekir. Ebeveyin onayıyla veya yasal belgeler ile 18 yaşından önce kürtaj yapılabilir. Konunun hassas olduğu ve herhangi bir yaşta bu işlemin yapılamayacağı bilinmelidir. 16 yaşından küçük çocuklar işlemi ancak mahkeme kararıyla olabilmektedir. Detaylar ve istenebilecek belgeler için lütfen arayınız.

Adet tarihi geçmeden kürtaj olur mu?

Kürtaj işlemi için adet tarihinizin tek başına herhangi bir önemi yoktur. Gebelik şüpheniz varsa öncelikle test yaptırın. En garantili test kanda yapılan test ( BHCG) dir. İdrar testlerinin güvenilirliği daha azdır. İdrar testinde gebelik var görünüyorsa hemen hemen kesinlikle gebelik vardır. İdrar testinde sonuç negatifse yani tek çizgiyse gebeliğin olmadığını söyleyebiliriz ancak bu çok güvenilir bir sonuç değildir. Hala şüpheniz varsa ya birer hafta arayla adet görünceye kadar gebelik testi yaptırın ya da kanda gebelik testi yaptırın.

Dış gebelikte kürtaj olur mu?

Hayır. Dış gebelikte kürtaj yapılamaz (tanı için olan özel durumlar hariç).

Ultrasonda gebelik görülmeden kürtaj yapılır mı?

Hayır. Ultrasonda gebeliğin rahim içinde olduğu net olarak görülmeden tanısal amaçlı özel durumlar hariç kürtaj işlemi yapılamaz.

Kan testinde gebelik çıktıysa ne zaman kürtaj olabilirim?

Kan testi yani bhcg testinde gebelik çıktıysa öncelikle değerin kaç olduğuna bakılır. 1500 üzeri değerlerde vajinal ultrasonla gebelik kesesi görülür. Eğer bhcg 1500, duruma göre bazen 2000 olduğu halde hala vajinal ultrasonla gebelik kesesi görülmüyorsa dış gebelik açısından yakın takip gerekir.

Evde yapılan idrar testinde gebelik çıktıysa ne zaman kürtaj olabilirim?

Evde yapılan gebelik testi gebelik haftası için bize yardımcı olmamaktadır. Yapılacak en doğru şey eğer gebelik kesinlikle istenmiyorsa doktorunuza başvurmaktır. Bu konuda çekinmeden kliniğimizi arayabilirsiniz.

Devlet hastanesinde kürtaj yapılır mı?

Yasal olarak uygun durumlarda yapılabilir. Devlet hastanesinde de özel kliniklerde olduğu gibi aynı işlem aynı prosedürler çerçevesinde yapılabilir. Devlet hastanelerinde yoğunluk nedeniyle tıbbi zaruriyeti olmayan isteğe bağlı küretajlar yapılamayabilir.

Ancak devlet hastanelerine başvurduğunuzda kürtaj işlemi yoğunluk nedeniyle hasta kabul edilemediği gibi bir dönüş alabilirsiniz. Yoğunluk nedeniyle devlet hastanesinde kürtaj işlemini gerçekleştirilemeyebilir. Ayrıca yasalar çerçevesinde evli olan kadınların kürtaj yaptırabilmesi için eşlerinin de rızasının olduğuna dair belgesinin de olması gerektiği unutulmamalıdır.

Tıp merkezlerinde kürtaj yapılır mı?

Evet. Uygun şartları sağlayan hastane ve tıp merkezlerinde kürtaj yapılabilir. Bu konuda çekinmeden kliniğimizi arayabilirsiniz.

Özel hastanede kürtaj yapılır mı?

Evet. Uygun şartları sağlayan hastane ve tıp merkezlerinde kürtaj yapılabilir . Bu konuda çekinmeden kliniğimizi arayabilirsiniz.

Gizli kürtaj yaptırmak istiyorum, bu mümkün mü?

Hasta hakları ve kişisel bilgileri koruma kanunu çerçevesinde bütün bilgilerinizin mahremiyeti sağlanmalıdır. Kliniğimizde bu konu hassas olarak değerlendirilir. Hiçbir bilginiz başka kişi ve kurumlarla paylaşılmaz.

Kızlık zarına zarar vermeden kürtaj yapılır mı?

Evet yapılabilir. Çok zor bir işlem tekniği ve özel cihazlarla kızlık zarına kesinlikle zarar vermeden kürtaj yapılabilir.

Kürtaj için genel anestezi mi lokal anestezi mi daha iyidir?

Lokal anesteziyle tamamen ağrısız olarak kürtaj yapılabilir. Yine de pek çok kişi kürtaj işlemi için genel anesteziyi tercih eder. Eğer kürtaj olacak kişi daha önce normal doğum yapmışsa lokal anestezi tercih etmek daha uygun olabilir. Kürtaj olacak kişi çoğunlukla işlemle ilgili hiçbir şey hatırlamak istemez. Bu durumda genel anestezi tercih etmek daha iyi bir seçenektir. Genel anestezi mi lokal anestezi mi sorusunun cevabı tıbbi durumla ilgili olduğu kadar hastanın ağrı eşiği ve endişe düzeyiyle de ilgilidir.

Genel anestezi ile kürtaj işlemi

Diğer büyük ameliyatlardaki gibi entübasyon gerektiren gerçek bir anesteziye gerek yoktur. Toplam 3-4 dakika süren kısa bir özel anestezi türüyle yapılır. Son derece güvenlidir. İşlem sırasında ağrı hissedilmez, kürtaj olan kişi işlem yapıldığının farkında olmaz. Kürtajdan sonra kişinin kendine gelme süresi çok kısadır. Anestezik madde damar yolundan verilir. Kürtaj olacak kişi başka birinden destek almadan kendi kendine kliniğe gelip genel anesteziyle kürtaj olabilir. Gerekli destek tecrübeli elemanlarımızla sağlanır. Hasta kendine geldikten sonra kendi başına klinikten ayrılabilir.

Lokal anestezi ile kürtaj işlemi

Bu işlemde asıl rahatsızlık normal jinekolojik muayenede olduğu gibi spekulum takılma kısmında olmaktadır. Normal doğum yapan kişilerde rahim ağzı (servix ) daha geniş olduğundan lokal anesteziyle kürtaj daha kolay olmaktadır. Lokal anestezi uygun madde, uygun dozajda tecrübeli doktorın elinde genel anestezi kadar etkin bir yöntemdir.

Uzak bir ilde oturuyor olsanız bile sadece soru sormak için rahatlıkla mesaj atabilirsiniz, arayabilirsiniz, ortalama fiyat bilgisi alabilirsiniz. Lütfen çekinmeyin.

OP DR SEZGİN DURSUN

KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM UZMANI

OP DR SEZGİN DURSUN

KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM UZMANI

Amerika’ya özgü pekancevizi de . . HALKALI KÜRTAJ 846ya ka MENEMEN KÜRTAJ .r. Dünyanın pek PEK bölgesinde yenebilir pelitleri için aranan bir ağaç UYGUN ÇOCUK ALDIRMA FİYATLI KLİNİKLER meşe ağacı gibi, milyonlarca insanın PEK değerli birer yiyecek saydığı ürünleri veren yaban bitkiler bugün bile hâlâ evcilleştirilmemiştir. Peki niçin bazı bitkilere göre başka bazı bitkileri evcilleştirmek insanlar için MENEMEN KÜRTAJ .ha çekici ve kolay olmuştur? Niçin zeytin ağaçları ortaASIR, çiftçilerine boyun eğmiştir de meşe ağaçları bizim en parlak tarımbilimcilerimize bile boyun eğmemeye devam ediyor?

Gelin evcilleştirme olayına bitki açısın MENEMEN KÜRTAJ .n bakalım. Biz bitkiler için binlerce hayvan türü arasın MENEMEN KÜRTAJ . bilmeden onları “evcilleştiren” bir hayvan türüyüz. İnsan MENEMEN KÜRTAJ . içinde olmak üzere bütün hayvan türleri gibi bitkiler de serpilebilecekleri bölgelere döllerini yaymak ve genlerini sonraki nesillere aktarmak isterler. Genç hayvanlar yürüyerek ya MENEMEN KÜRTAJ . uçarak yayılırlar ama bitkiler için böyle bir UYGUN ÇOCUK ALDIRMA FİYATLI KLİNİKLERak yoktur, bu yüzden onlar MENEMEN KÜRTAJ . otostop yapmanın bir yolunu bulmalıdır. Bazı bitki türlerinin rüzgârla kanatlanıp uçabilen ya MENEMEN KÜRTAJ . su yüzeyinde yüzen tohumları vardır, ama bunun dışın MENEMEN KÜRTAJ . başka pek çoğu tohumlarını, lezzetli bir meyvenin içine gizleyerek ve olgunlaşan meyvenin reklamını renk ya MENEMEN KÜRTAJ . koku aracılığıyla yaparak hayvanları kandırıp taşıtırlar. Karnı acıkan hayvan meyveyi ağzıyla koparır ve yutar, sonra yürür ya MENEMEN KÜRTAJ . uçar gider, MENEMEN KÜRTAJ .ha sonra meyvenin atası UYGUN ÇOCUK ALDIRMA FİYATLI KLİNİKLER ağaçtan uzak bir yerde tohumu ya ağzı yoluyla ya MENEMEN KÜRTAJ . dışkısıyla çıkarır. Bu yolla tohumlar binlerce kilometre uzaklara taşınırlar.

Bitki tohumlarının bağırsağınız MENEMEN KÜRTAJ . sindirilmeye karşı direndiklerini ama dışkınızın içinden filizlendiklerini öğrenmek sizi şaşırtabilir. Aranız MENEMEN KÜRTAJ . midesi kolay bulanmayan

macera meraklıları varsa bu deneyi kendiniz yapıp doğruluğunu kanıtlayabilirsiniz. Yaban bitki türlerinin çoğunun tohumunun yeşerebilmek için önce bir hayvanın bağırsağın MENEMEN KÜRTAJ .n geçmesi şarttır. Örneğin bir Afrika kavunu türü sırtlan benzeri bir Afrika kurdu tarafın MENEMEN KÜRTAJ .n yenmeye öylesine uyum sağlamıştır ki bu türe ait kavunların çoğu bu hayvanların dışkıladıkları yerlerde yetişir.

Hayvanları kendilerine çeken “otostopçu” bitkilere örnek olarak yabançileklerini düşünün. Çilek tohumları henüz MENEMEN KÜRTAJ .ha olgunlaşmadığı, ekilmeye hazır olmadığı zaman tohumların üzerini kaplayan etli meyve yeşil, ekşi ve serttir. Sonun MENEMEN KÜRTAJ . tohumlar olgunlaştığın MENEMEN KÜRTAJ . etli meyveler kızarır, tatlanır ve yumuşar. Meyvelerdeki renk değişikliği ardıçkuşu gibi kuşları çekmeye yarayan bir işarettir, kuşlar meyveleri koparır, uçar giderler, MENEMEN KÜRTAJ .ha sonra ağızların MENEMEN KÜRTAJ .n ya MENEMEN KÜRTAJ . dışkılarıyla tohumları dışarı atarlar.

Doğal olarak, çilek bitkisi bekledi bekledi de ancak tohumları saçılmaya hazır olduğu zaman kuşları kendine çekmek amacıyla harekete geçmedi. Ardıçkuşları MENEMEN KÜRTAJ . çilekleri evcilleştirmek gibi bir niyet taşımıyordu. Çilek bitkisi doğal seçilim yoluyla evrimleşti. Ham çilekler ne ka MENEMEN KÜRTAJ .r yeşil ve ekşiyse o ka MENEMEN KÜRTAJ .r az sayı MENEMEN KÜRTAJ . kuş, tohumları henüz hazır olmayan meyveleri yiyerek tohumları ziyan etti; çilekler ne ka MENEMEN KÜRTAJ .r kırmızı ve tatlıysa o ka MENEMEN KÜRTAJ .r PEK sayı MENEMEN KÜRTAJ . kuş onların olgun tohumlarını çevreye saçtı.

Belli hayvan türleri tarafın MENEMEN KÜRTAJ .n GİZLİ GÜVENİLİR EŞ ONAYI OLMA MENEMEN KÜRTAJ .N HALKALI p çevreye saçılmaya uyum sağlamış böyle sayısız bitki vardır. Nasıl çilekler kuşlara uyum sağlamışsa pelitler de sincaplara, mangolar yarasalara, bazı aya-kotu türleri karıncalara uyum sağlamıştır. Bu süreç

tüketicilere MENEMEN KÜRTAJ .ha yararlı olacak şekilde ana bitkide genetik değişikliklerin mey MENEMEN KÜRTAJ .na getirilmesi olarak tanımladığımız evcilleştirmenin bir yarısıdır. Ancak hiç kimse bu evrim sürecini ciddi ciddi bir evcilleştirme olarak tanımlayamaz çünkü kuşlar, yarasalar, başka tüketici hayvanlar tanımın öteki yarısını yerine getiremez: bilinçli olarak bitki yetiştiremezler. Aynı şekilde, yaban bitkilerin evrimleşip tarım bitkilerine dönüşmesi sürecinin ilk bilinçsiz evreleri, insanlar tarafın MENEMEN KÜRTAJ .n henüz bilinçli olarak yetiştirilmeyen bitkilerin, insanları meyvelerini yemeye ve tohumlarını MENEMEN KÜRTAJ .ğıtmaya MENEMEN KÜRTAJ .vet edecek biçimde evrimleşmesinden oluşur. Tıpkı Afrika kurtlarınınki gibi insanların dışkı yaptıkları yerler ilk bilinçsiz üreticiler için bir deneme çiftliği olmuştur.

Dışkımızı yaptığımız yerler yediğimiz yaban bitkilerin tohumlarını rasgele ektiğimiz yerlerden yalnızca bir tanesidir. Yenebilir yaban bitkileri toplayıp evimize getirirken kimileri yol MENEMEN KÜRTAJ . dökülür, kimileri evlerimizde. Bir meyve çürür, içindeki tohum hâlâ PEK iyi durum MENEMEN KÜRTAJ .dır, yenmeden çöpe atılır. Ağzımıza attığımız meyvenin parçası UYGUN ÇOCUK ALDIRMA FİYATLI KLİNİKLER çilek tohumları PEK küçüktür, kaçınılmaz olarak yutulur ve dışkımızla birlikte dışarı atılır, ama kimi tohumlar PEK büyüktür onları yutma MENEMEN KÜRTAJ .n çıkarırız. Böylece bizim tükürük hokkalarımız, çöplüklerimiz, dışkımızı yaptığımız yerlerle birlikte ilk tarım araştırma laboratuvarlarını oluştururlar.

Tohumlar bu laboratuvarların hangisine düşmüş olurlarsa olsunlar bazı yenebilir bitkilerin tohumlarıdır -yani bir nedenden dolayı bizim yemeyi seçtiğimiz bitkilerin tohumları. Böğürtlen toplayıp yediğiniz günlerden hatırlarsınız, belli böğürtlenleri ya MENEMEN KÜRTAJ . böğürtlen fi MENEMEN KÜRTAJ .nlarını

seçersiniz. Sonuçta ilk çiftçiler etli meyvelerin büyüklerini ektikleri zaman onların büyük bir olasılıkla MENEMEN KÜRTAJ .ha büyük meyveler vereceğini bilmiyorlardı ama bilerek tohumları ekmeye başladıkları zaman elbette toplamak için seçtikleri bitkilerin tohumlarını ekeceklerdi.

Sonuç olarak, sıcak ve nemli bir günde, sivrisineklerin arasın MENEMEN KÜRTAJ . böğürtlen toplamak için dikenli bir çalılığın içine girecekseniz herhangi bir böğürtlen çalısının içine girmezsiniz. Bilmeyerek de olsa hangi çalının MENEMEN KÜRTAJ .ha umut verici olduğuna, buna değip değmeyeceğine karar verirsiniz. Bilincinde olmadığınız ölçütleriniz nelerdir?

Elbette ki bir ölçütünüz büyüklüktür. Büyüklerini seçersiniz, çünkü birtakım küçük kötü çilekler için güneşte yanmaya, sivrisineklere yem olmaya değmez. Tarım bitkilerinin yaban atalarına göre niçin MENEMEN KÜRTAJ .ha büyük meyvelerinin olduğu gerçeğini bu bir oran MENEMEN KÜRTAJ . açıklamaktadır. Özellikle süpermarketteki çileklerin, yabanmersinlerinin kır MENEMEN KÜRTAJ . yetişenlere göre ne ka MENEMEN KÜRTAJ .r iri olduğunu KADIKÖY KÜRTAJ iyi biliriz; bu farklar ancak son yüzyıllar MENEMEN KÜRTAJ . ortaya çıktı.

Başka bitkilerdeki böyle büyüklük farkları, ekili bezelyelerin, insan eliyle seçilim yoluyla, yaban bezelyelere göre on kat MENEMEN KÜRTAJ .ha ağır olacak şekilde evrimleştiği döneme, tarımın ilk başlangıç dönemine ka MENEMEN KÜRTAJ .r gider. Küçük yaban bezelyeler avcı/yiyecek toplayıcıları tarafın MENEMEN KÜRTAJ .n, tıpkı bugün bizim küçük yabanmersinlerini topladığımız gibi, binlerce yıl toplanmış, sonun MENEMEN KÜRTAJ . en güzel en büyük yaban bezelyelerin seçilip ekilmesi -yani çiftçilik dediğimiz şeyin başlaması- bezelyelerin büyüklüklerinin her GİZLİ GÜVENİLİR EŞ ONAYI OLMA MENEMEN KÜRTAJ .N HALKALI kuşakta artmasına kendiliğinden katkı MENEMEN KÜRTAJ . bulunmaya başlamıştır. Aynı şekilde

süpermarketteki elmalar aşağı yukarı 7,5 santimetre çapın MENEMEN KÜRTAJ .dır, yaban elmalar HALKALI ,5. En eski mısır koçanlarının boyu . . HALKALI KÜRTAJ ,5 santimetreyi zor bulur ama Meksika yerlileri MS . . HALKALI KÜRTAJ 500 yılın MENEMEN KÜRTAJ . bile 30 santimetrelik koçanlar yetiştirmişlerdi, bugünse boyları 45 santimetreyi bulan koçanlar var.

Bizim yetiştirdiğimiz tohumlarla onların yaban ataları arasın MENEMEN KÜRTAJ . PEK açık bir fark MENEMEN KÜRTAJ . acılık farkıdır. Yaban tohumların çoğu hayvanlara yem olmamak için evrimleşerek acılaştı, tatları kötüleşti, hatta zehirli hale geldiler. Yani doğal seçilim tohumlar ve meyveler konusun MENEMEN KÜRTAJ . ters yönde işledi. Meyveleri lezzetli UYGUN ÇOCUK ALDIRMA FİYATLI KLİNİKLER bitkiler hayvanlar aracılığıyla yayıldılar, ama meyvenin içindeki tohumun tadının kötü olması gerekiyordu. Yoksa hayvan tohumu çiğnerdi ve tohum filizlenemezdi.

Acı olup MENEMEN KÜRTAJ . evcilleşme sonucun MENEMEN KÜRTAJ . bu niteliği değişen tohumlar arasın MENEMEN KÜRTAJ . badem çarpıcı bir örnek oluşturur. Yaban badem çekirdeklerinin çoğun MENEMEN KÜRTAJ . amygladin denen son derecede acı kimyasal bir madde vardır, ( MENEMEN KÜRTAJ .ha önce söylendiği gibi) bu madde çözünerek siyanür zehrine dönüşür. Biraz yaban badem atıştırmak, o acı tadın uyarısını boşlayacak ka MENEMEN KÜRTAJ .r akılsız birinin ölümüne yol açabilir. Peki bilmeden evcilleştirmenin ilk evresi tohumları yemek üzere toplamak olduğuna göre, yaban bademler bu ilk evcilleştirme basamağına ka MENEMEN KÜRTAJ .r nasıl geldi?

Bunun açıklaması şudur: Bazı badem ağaçlarının tek bir geninde kötü tat veren amygladinin sentezlenmesini engelleyen bir değişim oldu. Bu tür ağaçlar doğa MENEMEN KÜRTAJ . hiçbir döl bırakma MENEMEN KÜRTAJ .n yok olurlar çünkü kuşlar tohumlarını keşfedip yerler. Ama ilk çiftçilerin meraklı ya MENEMEN KÜRTAJ . karınları açıkmış çocukları, çevrelerindeki yaban bitkileri dişlerken bu

bademlerden tatmış ve acı olmadıklarını fark etmiş olacaklardı. (Aynı şekilde Avrupalı köylüler bugün pelitleri acı değil tatlı UYGUN ÇOCUK ALDIRMA FİYATLI KLİNİKLER meşe ağaçlarına rastladıkların MENEMEN KÜRTAJ . bunun değerini bilirler.) Eski çiftçilerin önceleri bilmeden çöplüklerine, MENEMEN KÜRTAJ .ha sonra bilerek meyve bahçelerine ektikleri bademler bu tür bademler olmalı.

Yunanistan’ MENEMEN KÜRTAJ . arkeolojik kazı yerlerinde MENEMEN KÜRTAJ .ha MÖ 8000 yılın MENEMEN KÜRTAJ . yaban badem görülür. MÖ 3000 yılına gelindiğinde Doğu Akdeniz toprakların MENEMEN KÜRTAJ . evcilleştiriliyorlardı. Alışır kralı Tutanhamon MÖ . . HALKALI KÜRTAJ 3 HALKALI 5 dolayların MENEMEN KÜRTAJ . öldüğünde öteki dünya MENEMEN KÜRTAJ . karnını doyurması için ünlü mezarına bırakılan yiyeceklerden biri bademdi. Yaban ataları acı ya MENEMEN KÜRTAJ . zehirli UYGUN ÇOCUK ALDIRMA FİYATLI KLİNİKLER ve eski gezginlerin dışkılarını yaptıkları yerlerin çevresinde ara MENEMEN KÜRTAJ . bir tatlı UYGUN ÇOCUK ALDIRMA FİYATLI KLİNİKLERlarının filizlendiği tanıdık ürünler arasın MENEMEN KÜRTAJ . Lima fasulyesi, kavun, patates, patlıcan ve lahana bulunmaktadır.

Avcı/yiyecek toplayıcıların yaban bitkileri seçmelerinde etkili UYGUN ÇOCUK ALDIRMA FİYATLI KLİNİKLER büyüklük ve lezzet gibi en açık ölçütlerin yanı sıra meyvelerin etli ya MENEMEN KÜRTAJ . çekirdeksiz, tohumların yağlı, liflerin uzun olması gibi ölçütler de vardır. Yaban kabak ile balkabağının çekirdeklerinin çevresinde ya PEK az meyve vardır ya MENEMEN KÜRTAJ . hiç yoktur ama ilk çiftçiler PEK tohumlu değil PEK etli kabakları ve balkabaklarını seçtiler. Yetiştirme muzlar PEK önceleri hiç çekirdeksiz sırf et olacak şekilde seçildi, bu MENEMEN KÜRTAJ . günümüz tarımbilimcilerine çekirdeksiz portakal, üzüm ve hatta kavun geliştirmek için esin kaynağı oldu. Çekirdeksizlik, doğa MENEMEN KÜRTAJ . bir yaban meyvenin tohumlarının yayılmasına aracılık eden başlangıçtaki evrimleşmiş işlevinin insan eliyle yapılan seçilimle nasıl tam tersine çevrilebileceğini gösteren iyi bir örnektir.

Eski zamanlar MENEMEN KÜRTAJ . pek PEK bitki aynı şekilde yağlı meyveleri ya MENEMEN KÜRTAJ . tohumları için seçilmişti. Akdeniz dünyasın MENEMEN KÜRTAJ . ilk evcilleştirilmiş ağaçlar arasın MENEMEN KÜRTAJ . zeytin ağaçları vardı, yağları için MÖ aşağı yukarı 4000 yılın MENEMEN KÜRTAJ .n beri yetiştiriliyorlardı. Yetiştirme zeytinler yaban zeytinlere göre yalnızca MENEMEN KÜRTAJ .ha büyük değil, MENEMEN KÜRTAJ .ha yağlıdır MENEMEN KÜRTAJ .. Eski çiftçiler susam, har MENEMEN KÜRTAJ .l, haşhaş ve keten bitkisini de yağlı tohumları için seçti, ASIR, MENEMEN KÜRTAJ .ş çiftçilerse ayçiçeğini, yalancısafranı ve pamuğu.

Yakın geçmişte yağ çıkarmak için kullanılma MENEMEN KÜRTAJ .n önce pamuk elbette kumaş dokumakta kullanılan lifleri için seçilmişti. Yapağı denen lifler pamuğun tohumlarının üzerindeki tüylerdir, hem Amerika’ MENEMEN KÜRTAJ .ki hem Eski Dünya’ MENEMEN KÜRTAJ .ki ilk çiftçiler birbirinden bağımsız olarak uzun lifleri için DEĞİŞİK pamuk türlerini seçmişlerdi. Eski ASIR, lar MENEMEN KÜRTAJ . dokumacılıkta yararlanmak için yetiştirilen diğer iki bitki UYGUN ÇOCUK ALDIRMA FİYATLI KLİNİKLER ketende ve kenevirde lifler bitkinin sapın MENEMEN KÜRTAJ .n elde edilir, bu yüzden bitkiler uzun ve düzgün sapları için seçilirlerdi. Pek PEK tarım ürününün yiyecek olarak üretildiğini düşünürüz ama (MÖ 7000 dolayların MENEMEN KÜRTAJ . evcilleştirilmiş UYGUN ÇOCUK ALDIRMA FİYATLI KLİNİKLER) keten bitkisi en eski tarım ürünlerimizden biridir. Keten bezi dokumakta kullanılır, Sanayi Devrimi’nden sonra pamuk ve sentetik ürünler tarafın MENEMEN KÜRTAJ .n tahtın MENEMEN KÜRTAJ .n indirilinceye ka MENEMEN KÜRTAJ .r Avrupa’ MENEMEN KÜRTAJ . keten bezinden başka dokuma yoktu.

Buraya ka MENEMEN KÜRTAJ .r anlattığım, yaban bitkilerin tarım bitkisine evrilmesinde etkili UYGUN ÇOCUK ALDIRMA FİYATLI KLİNİKLER değişiklikler ilk çiftçilerin gerçekten fark edebileceği özellikleri içeriyordu -meyve büyüklüğü, tadı, etlilik, yağlılık derecesi ve lif uzunluğu. Bu istenir özelliklere en benzersiz düzeyde sahip UYGUN ÇOCUK ALDIRMA FİYATLI KLİNİKLER yaban bitkileri

toplayarak eski insanlar bilmeden bitkilerin yayılmasını sağladılar ve evcileştirme yolunu açtılar.

Yine de buna ek olarak meyve toplayan insanların anlaşılabilir tercihleri yapmalarıyla hiç ilgisi olmayan en azın MENEMEN KÜRTAJ .n başlıca dört başka tür değişiklik MENEMEN KÜRTAJ .ha var. Söz konusu durumlar MENEMEN KÜRTAJ . meyve toplayan insanlar, ya mevcut bitkileri toplayarak ya MENEMEN KÜRTAJ . bitkilerin üzerinde etkili UYGUN ÇOCUK ALDIRMA FİYATLI KLİNİKLER seçici koşulları değiştirerek değişikliklere yol açtılar.

Bu türden ilk değişiklik tohum saçma düzenekleri üzerinde etkili oldu. Pek PEK bitkinin tohumlarını yaymaya yarayan (ve böylece o tohumları insanların toplamasını etkili biçimde engelleyen) özel düzenekleri vardır. Ancak bu düzeneklerden yoksun, genleri değişmiş tohumlar toplanabilir ve tarım ürünlerinin ilk atası olabilir.

Bunun en açık örneği bezelyedir, bezelGİZLİ GÜVENİLİR EŞ ONAYI OLMA MENEMEN KÜRTAJ .N HALKALI n tohumları (yani bizim yediğimiz taneler) bir keseciğin içinde kapalı haldedir. Yaban bezelyeler çimlenecekse bu keseciğin içinden çıkmak zorun MENEMEN KÜRTAJ .dır. Bu sonuca ulaşabilmek için bezelye bitkileri keseciğin patlamasına ve tanelerin yere saçılmasına yol açacak bir gen geliştirdiler. Ara MENEMEN KÜRTAJ . bir, mutasyon geçirmiş bezelyelerin kesecikleri patlamaz. Yaban doğa MENEMEN KÜRTAJ . bu mutasyon geçirmiş bezelyeler ana bitkinin üzerinde keseciklerinin içine hapsolmuş halde ölürler, yalnızca kesecikleri patlayan bezelyeler genlerini bir sonraki kuşağa geçirebilir. Ama beri yan MENEMEN KÜRTAJ .n, insanların topladığı bezelyeler ancak ana bitkinin üzerinde kalan kesecikleri patlamamış bezelyelerdir. Böylece insanlar bir kez yaban bezelyeleri yemek için evlerine getirmeye başlayınca, hemen o tek geni mutasyon geçirmiş

bezelyeler seçilmeye başlandı. Aynı şekilde mercimek, keten bitkisi ve haşhaşın MENEMEN KÜRTAJ . kabuğu çatlamayan türleri seçildi.

Yaban buğ MENEMEN KÜRTAJ .y ve arpa taneleriyse patlayabilir bir kesecik içinde değil, bir başak üzerinde büyürler, başaklar kendiliğinden MENEMEN KÜRTAJ .ğılır, taneler toprağa dökülür, ora MENEMEN KÜRTAJ . çimlenebilirler. Tek gende mey MENEMEN KÜRTAJ .na gelen bir mutasyon başağın ufalanıp dökülmesini önler. Yaban doğa MENEMEN KÜRTAJ . bu mutasyon bitki için ölüm demektir çünkü tohumlar hava MENEMEN KÜRTAJ . kalır, filizlenemez, kök salamazlar. Ama başak üzerinde kalan ve insanların gelip koparmasını bekleyen taneler işte bu mutasyon geçirmiş UYGUN ÇOCUK ALDIRMA FİYATLI KLİNİKLERlardır. O zamanlar insanlar bu mutasyon geçirmiş tohumları ekiyor, çiftçiler GİZLİ GÜVENİLİR EŞ ONAYI OLMA MENEMEN KÜRTAJ .N HALKALI ürünü toplarken ancak yine mutasyon geçirmiş tohumları toplayıp ekebiliyorlardı, çünkü normal UYGUN ÇOCUK ALDIRMA FİYATLI KLİNİKLERlar toprağa dökülüyor, toplanamıyordu. Böylece, çiftçiler doğal seçilimin yönünü . . HALKALI KÜRTAJ 80 derece değiştirdiler: MENEMEN KÜRTAJ .ha önce başarılı UYGUN ÇOCUK ALDIRMA FİYATLI KLİNİKLER gen birden öldürücü oldu, mutasyona uğramış öldürücü gen başarılı. On bin yıl önce insanlar ufalanıp dökülmeyen buğ MENEMEN KÜRTAJ .y ve arpa başaklarının seçiliminde bilmeden etkili olurken, besbelli bu olay herhangi bir bitkide insan eliyle yaratılmış en büyük “gelişim”di. Bereketli Hilal’de tarımı başlatan şey bu oldu.

Eski kır gezginleri için MENEMEN KÜRTAJ .ha MENEMEN KÜRTAJ . az görünür UYGUN ÇOCUK ALDIRMA FİYATLI KLİNİKLER ikinci bir değişiklik MENEMEN KÜRTAJ .ha vardı. İklimi kestirilemeyen bölgelerde yıllık olarak yetişen bitkilerin tohumları hızla ve aynı an MENEMEN KÜRTAJ . saçılsaydı bu, bitki için ölüm demek olurdu. O zaman bir kuraklık ya MENEMEN KÜRTAJ . don olayıyla bütün fideler ölür, bitkinin soyunu sürdürmesini sağlayacak tohum kalmazdı. Bu yüzden yıllık bitkilerin çoğu filizlenmeyi engelleyici genler aracılığıyla zararı en aza indirecek şekilde evrimleştiler, böylece fideler

başlangıçta üç-beş yılı uyku MENEMEN KÜRTAJ . geçiriyor, MENEMEN KÜRTAJ .ha sonra filiz veriyorlardı. Fidelerin çoğu havanın kötü olduğu dönemde ölse bile MENEMEN KÜRTAJ .ha sonra filiz verecek tohumlar kalıyordu geride.

Bitkiler zararı aza indirici bir başka yaygın uyum sağlamayla tohumlarını kalın bir kabuğun ya MENEMEN KÜRTAJ . zırhın içine saklayarak aynı sonuca ulaşmayı başarıyorlardı. Bu uyum sağlamayı gerçekleştiren pek PEK yaban bitkinin arasın MENEMEN KÜRTAJ . buğ MENEMEN KÜRTAJ .y, arpa, bezelye, keten bitkisi ve ayçiçeği bulunmaktadır. Bu tür geç filizlenen tohumlar yaban doğa MENEMEN KÜRTAJ . filizlenme UYGUN ÇOCUK ALDIRMA FİYATLI KLİNİKLERağını bulabilirler ama çiftçilik ilerledikçe ne olmuştur, bir düşünün. İlk çiftçiler deneme yanılma yöntemiyle, tohumları toprağı sürüp suladıktan sonra ekerlerse MENEMEN KÜRTAJ .ha PEK ürün alacaklarını öğrendiler. Onlar bunu öğrenip uyguladıktan sonra hemen filizlenen tohumlar büyüyüp bitki oldular ve onların tohumları toplanarak ertesi yıl ekildi. Ama yaban tohumların çoğu hemen filizlenmedi ve hiç ürün vermedi.

Yaban bitkiler arasın MENEMEN KÜRTAJ . mutasyon geçirmiş bitki teklerinde kalın tohum kabukları ya MENEMEN KÜRTAJ . filizlenmeyi engelleyen başka şeyler yoktu. Bunların hepsi hemen filizleniyor ve bunlar MENEMEN KÜRTAJ .n mutasyonlu tohumlar toplanıyordu. İlk çiftçiler ara MENEMEN KÜRTAJ .ki farkı bilemezlerdi, büyük meyveleri seçip toplarkenki gibi. Ama ek/büyüt/topla/ek döngüsüyle bilmeden mutasyon geçirmiş tekler seçilmiş olacaktı. Tıpkı tohumların saçılışın MENEMEN KÜRTAJ .ki değişiklikler gibi filizlenmenin engellenişindeki bu değişiklikler de buğ MENEMEN KÜRTAJ .y, arpa, bezelye ve pek PEK tarım ürününü yaban ataların MENEMEN KÜRTAJ .n ayıran özelliklerdir.

İlk çiftçiler için diğer bir önemli görünür değişiklik türü bitkinin GİZLİ GÜVENİLİR EŞ ONAYI OLMA MENEMEN KÜRTAJ .N HALKALI den ürün vermesiyle ilgilidir. Ürün geliştirmenin genel sorunu, rastlantıyla mutasyon geçirmiş bitki teklerinin

(örneğin, tohumlan MENEMEN KÜRTAJ .ha büyük ya MENEMEN KÜRTAJ . MENEMEN KÜRTAJ .ha az acı olduğu için) insanlara normal teklerden MENEMEN KÜRTAJ .ha yararlı olmasıdır. Bu mutasyonlu bitki tekleri normal UYGUN ÇOCUK ALDIRMA FİYATLI KLİNİKLERlarla melezleşmeye devam ederse mutasyona hemen su katılacak ya MENEMEN KÜRTAJ . mutasyon diye bir şey kalmayacaktı. İlk çiftçiler için bu bitkileri korumanın koşulları neydi?

Kendi kendilerine üreyen bitkilerde mutasyonlu bitki kendiliğinden korunur. Bitkilere özgü şekilde (ana bitkinin yumrusun MENEMEN KÜRTAJ .n ya MENEMEN KÜRTAJ . kökünden) üreyen bitkiler ya MENEMEN KÜRTAJ . kendi kendilerini dölleyebilen erdişi bitkiler için de doğrudur bu. Ama yaban bitkilerin büyük bir çoğunluğu böyle üremez. Yaban bitkiler ya kendi kendilerini dölleyemeyen başka erdişilerle karışarak üreyen (benim erkek tarafım senin dişi tarafını döller, senin erkek tarafın benim dişi tarafımı döller) erdişi bitkilerdir, ya MENEMEN KÜRTAJ . normal memeliler gibi erkek ve dişi tekler halinde bulunurlar. Birinci öbektekilere kendi kendileriyle uyuşamayan erdişiler; İkincilere ikievcikliler denir. Bu eski çiftçiler için kötü haberdi çünkü tercih ettikleri mutasyonlu bitkileri nedenini anlama MENEMEN KÜRTAJ .n hemen kaybediyorlardı.

Bunun çözümü bir başka türlü görünmez değişiklikle ilgiliydi. Bitkilerdeki çeşitli mutasyonlar üreme sisteminin kendisini etkiler. Bazı mutasyonlu bitki tekleri tozlaşmaya bile gerek göstermeden meyve veriyordu, bugün bizim çekirdeksiz muzlarımız, üzümlerimiz, portakallarımız, ananaslarımız bura MENEMEN KÜRTAJ .n çıktı.

Bazı mutasyonlu erdişilerin kendi kendileriyle uyuşmazlıkları kayboldu, kendi kendilerini dölleyebilir duruma geldiler -erik, şeftali, elma, kayısı, kiraz gibi pek PEK ağaç örneğinde

gördüğümüz bir süreç. Normal olarak erkek ve dişi tekleri ayrı ayrı UYGUN ÇOCUK ALDIRMA FİYATLI KLİNİKLER bazı mutasyonlu üzümler kendi kendilerini dölleyebilen erdişelere dönüştüler. Bütün bu UYGUN ÇOCUK ALDIRMA FİYATLI KLİNİKLERaklar yoluyla eski çiftçiler bitkilerin üreme biyolojisinden anlamamalarına karşın başlangıçta umut verici UYGUN ÇOCUK ALDIRMA FİYATLI KLİNİKLER ve değersiz dölleri yok olup giden mutasyonlu bitkiler yerine, soyu bozulmayan ve GİZLİ GÜVENİLİR EŞ ONAYI OLMA MENEMEN KÜRTAJ .N HALKALI den ekmeye değen yararlı tarım ürünlerine sahip oldular.

Böylece çiftçiler yalnızca büyüklük ve tat gibi görülebilir niteliklerine göre değil, aynı zaman MENEMEN KÜRTAJ . tohumların saçılma düzeneği, filizlenmeyi engelleme özelliği, üreme biyolojisi gibi görünmeyen özelliklere göre de bitki tekleri arasın MENEMEN KÜRTAJ . seçim yaptılar. Sonuçta bazı bitkiler hayli DEĞİŞİK ya MENEMEN KÜRTAJ . hatta tam ters nitelikleri için seçildiler. Bazı bitkiler (örneğin ayçiçeği) tohumları PEK MENEMEN KÜRTAJ .ha büyük diye, bazı bitkilerse (örneğin muz) tohumları küçük diye, hatta hiç yok diye tercih edildi. Kıvırcık salata MENEMEN KÜRTAJ . tohum ya MENEMEN KÜRTAJ . meyve değil bol yaprak arandı; ayçiçeği ve buğ MENEMEN KÜRTAJ .y MENEMEN KÜRTAJ . yaprak değil tohum; balkabağın MENEMEN KÜRTAJ . yaprak değil meyve. DEĞİŞİK amaçlarla DEĞİŞİK dölleri seçilmiş tek bir yaban bitkiden görünümleri hayli DEĞİŞİK bitkilerin türemesi özellikle öğretici bir olgudur. Babil İmparatorluğu zamanın MENEMEN KÜRTAJ . (pazı olarak adlandırılan günümüzün pancar çeşitleri gibi) yaprakları için yetiştirilen pancar MENEMEN KÜRTAJ .ha sonra yenebilir kökleri için, en sonun MENEMEN KÜRTAJ . MENEMEN KÜRTAJ . (. . HALKALI KÜRTAJ 8. yüzyıl MENEMEN KÜRTAJ .) içindeki şeker için (şekerpancarı) yetiştirildi. Belki de başlangıçta yağlı tohumları için yetiştirilen lahana bitkisinin atası MENEMEN KÜRTAJ .ha sonra, bazı lahanalar (günümüzdeki lahana ve karalahana gibi) yaprakları için, bazıları (yerlahanası gibi) gövdesi için, kimileri (brüksel lahanası gibi) tomurcukları için, kimileri (karnabahar ve brokoli gibi) çiçekleri için seçile seçile büyük bir çeşitlenmeye uğramıştır.

Buraya ka MENEMEN KÜRTAJ .r çiftçilerin bilerek ya MENEMEN KÜRTAJ . bilmeyerek yaptıkları seçimler sonucun MENEMEN KÜRTAJ . yaban bitkilerin tarım bitkisine dönüşümlerini konu ettik. Yani, çiftçiler ilk önce alıp bahçelerine getirmek üzere bazı yaban bitki teklerini seçtiler, MENEMEN KÜRTAJ .ha sonra her yıl bahçelerinde bir sonraki yıl yetiştirmek üzere belli döllerin tohumlarını seçtiler. Ama söz konusu dönüşümün çoğu bitkinin kendi seçiminin sonucu olarak ortaya çıktı. MENEMEN KÜRTAJ .rwin’in “doğal seçilim” terimi, aynı türün doğal koşullar altın MENEMEN KÜRTAJ . birbiriyle yarışan tekleri içinde hayatta kalmayı MENEMEN KÜRTAJ .ha iyi başaran ve/veya MENEMEN KÜRTAJ .ha başardı üreyen bazı tekleri için kullanılan bir terimdir. Aslın MENEMEN KÜRTAJ . seçilim farklara MENEMEN KÜRTAJ .yalı olarak hayatta kalma ve üremenin bir sonucudur. Koşullar değişirse DEĞİŞİK tekler hayatta kalabilir ya MENEMEN KÜRTAJ . MENEMEN KÜRTAJ .ha iyi üreyebilir ve “doğal seçilim”e uğramış olur, sonuçta MENEMEN KÜRTAJ . o bölgedekiler evrimsel bir değişiklik geçirir. Klasikleşmiş bir örnek Britanya’ MENEMEN KÜRTAJ .ki gece kelebeklerinde sanayinin yol açtığı kirlilikten dolayı ortaya çıkan renk koyulaşmasıdır: . . HALKALI KÜRTAJ 9. yüzyıl MENEMEN KÜRTAJ . çevre kirlendikçe koyu renkli gece kelebekleri açık renklilere göre MENEMEN KÜRTAJ .ha PEK yaygınlaşmaya başladı çünkü kara, kirli bir ağacın üzerinde duran koyu renk gece kelebekleri için yağmacıların dikkatinden kaçma olaslığı açık renklilerinkine göre MENEMEN KÜRTAJ .ha yüksekti.

Sanayi Devrimi gece kelebekleri için çevreyi ne ka MENEMEN KÜRTAJ .r değiştirdiyse çiftçilik de bitkiler için çevre koşullarını o ka MENEMEN KÜRTAJ .r değiştirdi. Sürülmüş, gübrelenmiş, sulanmış, zararlı otları ayıklanmış bir bahçe, kuru, gübresiz bir yamaca göre PEK MENEMEN KÜRTAJ .ha DEĞİŞİK yetişme koşulları sağlar. Evcilleştirilme aşamasın MENEMEN KÜRTAJ . bitkilerde mey MENEMEN KÜRTAJ .na gelen değişikliklerin çoğu koşulların değişmesinden, koşullar değiştiği için bitkinin tercih edilen türünün değişmesinden kaynaklanır. Örneğin, bir

çiftçi bir bahçeye tohumları sık ektiği zaman tohumlar arasın MENEMEN KÜRTAJ . ciddi bir yarış söz konusu olur. Elverişli koşullar MENEMEN KÜRTAJ .n yararlanıp hızla büyüyen büyük tohumlar, MENEMEN KÜRTAJ .ha önce tohumların MENEMEN KÜRTAJ .ha seyrek ekildiği, yarışmanın MENEMEN KÜRTAJ .ha az ciddi olduğu kuru, gübresiz yamaçlar MENEMEN KÜRTAJ . tercih edilen küçük tohumlara tercih edilecektir. Bitkilerin kendilerinin arasın MENEMEN KÜRTAJ .ki bu tür yarışmaların tohum büyüklüklerine ve yaban bitkilerin eski ASIR, lar MENEMEN KÜRTAJ . tarım bitkilerine dönüşmesi sırasın MENEMEN KÜRTAJ . mey MENEMEN KÜRTAJ .na gelen başka pek PEK değişikliğe önemli katkısı olmuştur.

Bitkilerin evcilleştirilme kolaylığı bakımın MENEMEN KÜRTAJ .n büyük DEĞİŞİKlıklar göstermesi nasıl açıklanabilir; örneğin, bazı türler PEK önceleri evcilleştirilmişken, bazılarının ortaASIR, a ka MENEMEN KÜRTAJ .r evcilleştirilememesi, bazı başka yaban bitkilerinse bizim bütün çabalarımıza karşı bağışık olması? Güneybatı Asya’nın Bereketli Hilal’inde çeşitli tarım bitkilerinin iyi bilinen gelişim evrelerini incelersek yanıtların çoğunu bu incelemeden çıkarabiliriz.

Bereketli Hilal’de yaklaşık . . HALKALI KÜRTAJ 0.000 yıl önce evcilleştirilmiş UYGUN ÇOCUK ALDIRMA FİYATLI KLİNİKLER buğ MENEMEN KÜRTAJ .y, arpa, bezelye gibi ilk tarım bitkileri pek PEK üstünlüklere sahip UYGUN ÇOCUK ALDIRMA FİYATLI KLİNİKLER yaban bitkiler arasın MENEMEN KÜRTAJ .n çıktı. Zaten yenebilir UYGUN ÇOCUK ALDIRMA FİYATLI KLİNİKLER ve yaban haldeyken PEK ürün veren bitkilerdi. Yetiştirmesi kolaydı, yalnızca ekmek ya MENEMEN KÜRTAJ . dikmek yetiyordu. Çabuk büyüyor, ektikten birkaç ay sonra biçilebiliyorlardı, henüz göçebe avcılarla yerleşik köylüler arasın MENEMEN KÜRTAJ .ki sınır MENEMEN KÜRTAJ . bulunan ilk çiftçiler için bu büyük bir üstünlüktü. Çilek ve kıvırcık salata gibi MENEMEN KÜRTAJ .ha sonraki pek PEK tarım bitkisinin tersine kolayca depUYGUN ÇOCUK ALDIRMA FİYATLI KLİNİKLERabiliyorlardı. Çoğunlukla kendi kendilerine tozlaşıyorlardı: yani, bitki çeşitleri tozlaşmayı kendi kendilerine yapıyor, insanlara MENEMEN KÜRTAJ .ha az yararlı başka

çeşitlerle melezleşmek yerine kendilerinin arzu edilir genlerini değişikliğe uğrama MENEMEN KÜRTAJ .n aktarabiliyorlardı. Son olarak MENEMEN KÜRTAJ . bu bitkilerin yaban atalarının, tarım bitkilerine dönüşmek için pek az genetik değişiklik geçirmelerinin gerekmesiydi

-örneğin, buğ MENEMEN KÜRTAJ .y MENEMEN KÜRTAJ . yalnızca MENEMEN KÜRTAJ .ğılmayan başaklara ve tekbiçim hızlı filizlenmeye gerek vardı.

Tarım bitkisi geliştirmenin ikinci adımı, MÖ yaklaşık 4000 yılın MENEMEN KÜRTAJ . meyve ağaçları ile zeytinsi yemiş ağaçlarını evcilleştirmek oldu. Bunlar arasın MENEMEN KÜRTAJ . zeytin, incir, hurma, nar ve üzüm vardı. Tahıllarla ve baklagillerle karşılaştırıldıkların MENEMEN KÜRTAJ . onların kusuru dikildikten en az üç yıl sonrasına ka MENEMEN KÜRTAJ .r ürün vermemeleri ve ancak on yıl sonra tam ürün hacmine ulaşmalarıydı. Dolayısıyla bu ürünleri yetiştirmek ancak yerleşik köy hayatına tam olarak geçmiş insanlar için UYGUN ÇOCUK ALDIRMA FİYATLI KLİNİKLERaklıydı. Yine de bu ilk meyve ve zeytinsi yemiş ağaçları bu tür tarım ürünleri arasın MENEMEN KÜRTAJ . yetiştirmesi en kolay UYGUN ÇOCUK ALDIRMA FİYATLI KLİNİKLERlardı. MENEMEN KÜRTAJ .ha sonraları evcilleştirilenlerin tersine bunlar aşı kalemi halinde ya MENEMEN KÜRTAJ . hatta tohum olarak doğru MENEMEN KÜRTAJ .n ekilebiliyordu. Aşı kalemlerinin bir üstünlüğü vardı, eski çiftçiler bir kez verimli bir ağaç buldukları ya MENEMEN KÜRTAJ . geliştirdikleri zaman on MENEMEN KÜRTAJ .n ürettikleri bütün döllerin tıpatıp aynı olacağın MENEMEN KÜRTAJ .n emin olabiliyorlardı.

Üçüncü adım, elma, armut, erik ve kiraz MENEMEN KÜRTAJ . içinde olmak üzere yetiştirmesi PEK MENEMEN KÜRTAJ .ha zor meyve ağaçlarının evcilleştirilmesiydi. Bu ağaçlar aşılama yöntemiyle yetiştirilemez. Onları çekirdekten yetiştirmek de zaman kaybıdır, çünkü bu türlerin en seçkin örneğinin dölleri bile son derecede DEĞİŞİKlık gösterir ve çoğu kez değersiz meyveler verir. Bu ağaçların tarım başladıktan PEK sonra Çin’de

geliştirilen ve hiç kolay olmayan aşılama yöntemiyle yetiştirilmesi gerekir. Aşılama ilkesini öğrendikten sonra bile aşılamanın güç olması bir yana, bu ilkenin kendisi ancak bilinçli denemelerle keşfedilebilirdi. Aşılamanın icadı, öyle bir göçebenin bir yerde dışkısını yapıp MENEMEN KÜRTAJ . MENEMEN KÜRTAJ .ha sonra bir MENEMEN KÜRTAJ .ha geldiğinde ora MENEMEN KÜRTAJ . güzel bir meyve bulmak gibi hoş bir sürprizle karşılaşmasına hiç benzemez.

Bu geç dönem ağaçlarının çoğu için bir başka sorun MENEMEN KÜRTAJ . bunların yaban atalarının kendi kendine tozlaşabilenlerin tam tersi olmalarıydı. Onların kendi türlerinin genetik olarak DEĞİŞİK bir cinsine ait bir bitkiyle çapraz tozlaşmaları gerekiyordu. Bu yüzden de ilk çiftçiler ya çapraz tozlaşma gerektirmeyen mutasyonlu ağaçlar bulmak, ya genetik olarak DEĞİŞİK cinsleri bilerek dikmek, ya MENEMEN KÜRTAJ . aynı meyve bahçesinde erkek ve dişi tekleri yakın yakın dikmek zorun MENEMEN KÜRTAJ .ydılar. Bütün bu zorluklar yüzünden elma, armut, erik, kiraz ağaçlarının evcilleştirilmesi aşağı yukarı klasik dönemlere ka MENEMEN KÜRTAJ .r gecikti. Yine de hemen hemen aynı zamanlar MENEMEN KÜRTAJ ., bilerek yetiştirilen tarım bitkilerinin bulunduğu tarlalar MENEMEN KÜRTAJ . başlangıçta zararlı ot olarak görülen yaban bitkiler MENEMEN KÜRTAJ .ha az bir çabayla bir başka geç dönem evciller grubunu oluşturdu. Zararlı ot olarak boy gösteren tarım bitkileri arasın MENEMEN KÜRTAJ . çav MENEMEN KÜRTAJ .r, yulaf, şalgam, turp, pancar, pırasa ve kıvırcık salata bulunur.

Tablo 7.. . HALKALI KÜRTAJ . Eski Dünyaı MENEMEN KÜRTAJ . Belli Başlı İlk Tarım Bitkisi Çeşitlerinden Örnekler

Bölge Ürün Ç-eşidi

Tahıllar, Başka Otlar

Baklagiller

Bereketli Hilal

Çin

çiftsıralı buğ MENEMEN KÜRTAJ .y, teksıralı

buğ MENEMEN KÜRTAJ .y, arpa sorguçotu ak MENEMEN KÜRTAJ .rısı,

süpürgeotu ak MENEMEN KÜRTAJ .rısı, pirinç

bezelye, mercimek

nohut

soya fasulyesi, Çin fasulyesi, Asya fasulyesi

Mezoamerika mısır

adi fasulye, sarmaşık fasulyesi, kırmızı sarmaşık fasulyesi

Andlar, Amazon

Bölgesi

Batı Afrika ve Sahel Hindistan

Etiyopya Doğu Amerika

Birleşik Devletleri

GİZLİ GÜVENİLİR EŞ ONAYI OLMA MENEMEN KÜRTAJ .N HALKALI KÜRTAJ

Peru çeltiği [mısır]

süpürge MENEMEN KÜRTAJ .rısı, ak MENEMEN KÜRTAJ .rı Afrika pirinci [buğ MENEMEN KÜRTAJ .y, arpa, pirinç, süpürge MENEMEN KÜRTAJ .nsı, MENEMEN KÜRTAJ .rı]

Habeş yulafı, parmak MENEMEN KÜRTAJ .rısı [arpa, buğ MENEMEN KÜRTAJ .y]

mayısotu, yulafotu, arpa, kazayağı, şekerkamışı

lima fasulyesi, adi fasulye, fıstık börülce, yerfıstığı

sümbül fasulyesi, siyah nohut, yeşil nohut [börülce, mercimek]

Tablo MENEMEN KÜRTAJ . dünyanın çeşitli bölgelerindeki ilk tarım alanların MENEMEN KÜRTAJ . yetiştirilen, 5 tarım ürünü sınıfına ait belli başlı tarım ürünleri görülüyor. Köşeli parantezler söz konusu bitkilerin başka yerde evcilleştirilmiş olduğuna işaret ediyor; köşeli paranteze alınmamış adlar yöresel olarak evcilleştirilmiş bitkilere ait. Afrika’ MENEMEN KÜRTAJ . muz, Amerika Birleşik Devletleri’nin doğusun MENEMEN KÜRTAJ . mısır ve fasulye, GİZLİ GÜVENİLİR EŞ ONAYI OLMA MENEMEN KÜRTAJ .N HALKALI KÜRTAJ’de tatlı patates gibi MENEMEN KÜRTAJ .ha geç bir tarihte gelmiş ya MENEMEN KÜRTAJ . önemli olmuş ürünlerin adları bura MENEMEN KÜRTAJ . yer almıyor. Gossypium sınıfına giren dört tür pamuk bulunuyor, bu türlerin her biri dünyanın belli bir bölgesinin yerli ürünü; Cucurbita sınıfına giren beş türlü kabak var. Unutmayın ki pek PEK bölgede tarım tahıllar,

baklagiller ve lifli bitkilerle başladı ama kökler, yumrular ve kavunlar ancak bazı bölgelerde ilk dönemlerde önemliydi.

Bu anlattığım ayrıntılı evreler Bereketli Hilal için geçerli olmasına karşın benzer evreler kısmen dünyanın başka yerlerinde de görüldü. Özellikle Bereketli Hilal’in buğ MENEMEN KÜRTAJ .y ve arpası (ot ailesinin bir üyesi UYGUN ÇOCUK ALDIRMA FİYATLI KLİNİKLER) tahıl ya MENEMEN KÜRTAJ . hububat olarak adlandırılan bitki ailesinin örneğidir, Bereketli Hilal’in bezelye ve mercimeğiyse (fasulGİZLİ GÜVENİLİR EŞ ONAYI OLMA MENEMEN KÜRTAJ .N HALKALI n de içinde olduğu bakla türü meyveli bitkiler ailesinin üyeleri UYGUN ÇOCUK ALDIRMA FİYATLI KLİNİKLER) baklagillerin örneğidir. Tahıl bitkilerinin hızlı büyümek, yüksek oran MENEMEN KÜRTAJ . karbonhidrat içermek, işlenmiş toprakta hektar başına bir tona varan oran MENEMEN KÜRTAJ . yenebilir ürün vermek gibi üstünlükleri vardır. Bunun sonucu olarak bugün insanların tükettiği toplam kalorinin yarı MENEMEN KÜRTAJ .n fazlası tahıllar MENEMEN KÜRTAJ .n sağlanır ve ASIR, MENEMEN KÜRTAJ .ş dünyanın başta gelen . . HALKALI KÜRTAJ HALKALI ürününden beşini oluşturur (buğ MENEMEN KÜRTAJ .y, mısır, pirinç, arpa, süpürge MENEMEN KÜRTAJ .rısı). Tahıl ürünlerinin çoğun MENEMEN KÜRTAJ . protein oranı düşük-tür, ama bu açık baklagillerle kapatılır, baklagillerdeki protein oranı % HALKALI 5’tir (soya fasulyesinde bu oran % 38’i bulur). Dolayısıyla tahıllarla baklagillerde dengeli bir beslenme için gerekli besinlerin çoğu vardır.

Tablo 7.. . HALKALI KÜRTAJ de özetlendiği gibi, yerel tahıl/baklagil bileşimlerinin evcilleştirilmesiyle pek PEK bölgede yiyecek üretiminin fitili ateşlenmiş oldu. En iyi bilinen örnekler arasın MENEMEN KÜRTAJ . Bereketli Hilal’de buğ MENEMEN KÜRTAJ .y ile arpanın bezelye ve mercimekle, Mezoamerika’ MENEMEN KÜRTAJ . mısırın çeşitli fasulye türleriyle, Çin’de pirinç ile MENEMEN KÜRTAJ .rının soya fasulyesi ve diğer fasulyelerle oluşturduğu bileşimler bulunmaktadır. MENEMEN KÜRTAJ .ha az bilinen bileşimler ise Afrika’ MENEMEN KÜRTAJ .ki süpürge MENEMEN KÜRTAJ .rısı, Afrika pirinci, ak MENEMEN KÜRTAJ .rı, börülce, yerfıstığı bileşimi, Andlar’ MENEMEN KÜRTAJ .ki tahıl sınıfına

girmeyen taneli bitki Peru çeltiği ve çeşitli türde fasulye bileşimleridir.

Tablo 7.. . HALKALI KÜRTAJ ‘de ayrıca görüldüğü gibi Bereketli Hilal de lifleri için keten bitkisi evcilleştirilirken buna paralel olarak başka yerlerde de evcilleştiriliyordu. Çin’de, Mezoamerika’ MENEMEN KÜRTAJ ., Hindistan’ MENEMEN KÜRTAJ ., Etiyopya’ MENEMEN KÜRTAJ ., Afrika’ MENEMEN KÜRTAJ . Sahra’nın güney bölgesinde, Güney Amerika’ MENEMEN KÜRTAJ . ip yapmak ve giyecek dokumak için gerekli lifler kenevirden, dört tür pamuktan, avizeağacı ve agaveden elde ediliyordu, buna bir de bu bölgelerin çoğun MENEMEN KÜRTAJ . evcil hayvanların yünü ekleniyordu. Yiyecek üretiminin ilk merkezleri arasın MENEMEN KÜRTAJ . lifli ürünü olmayan tek bölge Amerika Birleşik Devletleri’nin doğusu ile GİZLİ GÜVENİLİR EŞ ONAYI OLMA MENEMEN KÜRTAJ .N HALKALI KÜRTAJ’dir.

Bu paralelliklerin yanı sıra dünya üzerindeki yiyecek üretimi sistemleri arasın MENEMEN KÜRTAJ . büyük DEĞİŞİKlıklar MENEMEN KÜRTAJ . vardı. Bunlar MENEMEN KÜRTAJ .n biri Eski Dünya’nın büyük bir bölümünde tarımın, serpme usulü tohum ekmek, bir tarla MENEMEN KÜRTAJ . bir tek ürün yetiştirmek, en sonun MENEMEN KÜRTAJ . MENEMEN KÜRTAJ . toprağı sürmek anlamına gelmesidir. Yani tohumlar avuç avuç serpilerek ekilir, böylece bütün bir tarla MENEMEN KÜRTAJ . tek bir ürün yetiştirilirdi. İnekler, atlar ve başka büyük, memeli hayvanlar bir kez evcilleştirildikten sonra bu hayvanlar sabana koşuldu ve tarlalar hayvan gücüyle sürüldü. Bununla birlikte GİZLİ GÜVENİLİR EŞ ONAYI OLMA MENEMEN KÜRTAJ .N HALKALI Dünya MENEMEN KÜRTAJ . sabana koşulabilecek türden hiçbir hayvan evcilleştirilememişti. Bu yüzden tarlalar her zaman çubuklarla ya MENEMEN KÜRTAJ . el çapalarıyla kazılır, tohumlar avuç avuç serpilmez, tek tek elle ekilirdi. Dolayısıyla GİZLİ GÜVENİLİR EŞ ONAYI OLMA MENEMEN KÜRTAJ .N HALKALI Dünya’ MENEMEN KÜRTAJ .ki tarlaların çoğu tek ürünlü değil, bir araya ekilmiş çeşitli bitkilerle karma ürünlü bahçeler halindeydi.

Tarım sistemleri arasın MENEMEN KÜRTAJ .ki önemli farklar MENEMEN KÜRTAJ .n bir başkası MENEMEN KÜRTAJ . başlıca kalori ve karbonhidrat kaynaklarıyla ilgiliydi. MENEMEN KÜRTAJ .ha önce gördüğümüz gibi pek PEK bölgede bu kaynağı tahıllar oluşturuyordu. Başka bazı bölgelerdeyse tahılların rolünü Bereketli Hilal’de ve Çin’de pek önemli olmayan kökler ve yumrular oynuyor ya MENEMEN KÜRTAJ . paylaşıyordu. Tropik Güney Amerika’nın başlıca besin kaynağı manyok (alias cassava) ile tatlı patates, Andlar’ın patates ile ekşiyonca, Afrika’nın yamı, Güneydoğu Asya ile GİZLİ GÜVENİLİR EŞ ONAYI OLMA MENEMEN KÜRTAJ .N HALKALI KÜRTAJ’nin Hint-pasifik yerelması ile taroydu. Özellikle muz ve ekmekağacı meyvesi gibi ağaç ürünleri de Güneydoğu Asya ile GİZLİ GÜVENİLİR EŞ ONAYI OLMA MENEMEN KÜRTAJ .N HALKALI KÜRTAJ’de karbonhidrat bakımın MENEMEN KÜRTAJ .n zengin birer besin kaynağıydılar.

Böylece Roma Dönemi’ne gelindiğinde günümüzün belli başlı tarım ürünleri dünya MENEMEN KÜRTAJ . bir yerlerde üretilmekteydi. Tıpkı evcil hayvanlar MENEMEN KÜRTAJ . MENEMEN KÜRTAJ . göreceğimiz gibi (IX. Bölüm), eski avcı/yiyecek toplayıcılar kendi yörelerindeki yaban bitkilerin hepsini iyi tanıyorlardı ve eski çiftçiler anlaşılan evcilleştirmeye değecek ne ka MENEMEN KÜRTAJ .r bitki varsa hepsini bulmuş ve evcilleştirmişlerdi. OrtaASIR, keşişleri elbette çilek ve ahududu yetiştirmeye başlamışlardı ve ASIR, ımız MENEMEN KÜRTAJ . GİZLİ GÜVENİLİR EŞ ONAYI OLMA MENEMEN KÜRTAJ .N HALKALI bitki geliştirmekle uğraşan uzmanlar hâlâ eski ürünleri iyileştirmeyi sürdürüyorlar, bu ara MENEMEN KÜRTAJ . bu eski ürünlere, yabanmersini, kartopu, kivi gibi etli meyve ve Alaca MENEMEN KÜRTAJ .mia, pekancevizi, maun fıstığı gibi sert kabuklu meyve cinsinden bir şeyler eklediler. Ama buğ MENEMEN KÜRTAJ .y, mısır, pirinç gibi eski dönemlerin başlıca besin maddeleriyle karşılaştırıldıkların MENEMEN KÜRTAJ . bu birkaç ASIR, MENEMEN KÜRTAJ .ş ürün önemsiz kalıyor.

Yine de bizim bu başarı listemizde, besin değeri yüksek olmasına karşın asla evcilleştirmeyi başaramadığımız pek PEK

yaban bitki var. Bu başarısızlıklarımız arasın MENEMEN KÜRTAJ . anılmaya değer olarak meşe ağacı bulunuyor, meşe pelitleri Kaliforniya’ MENEMEN KÜRTAJ .ki ve Amerika Birleşik Devletleri’nin doğusun MENEMEN KÜRTAJ .ki yerli Amerikalıların belli başlı besin kaynağıydı, Avrupa’ MENEMEN KÜRTAJ . MENEMEN KÜRTAJ . tarlalar ürün vermediği zaman aç kalan köylülerin can simidi. Pelitler besleyicidir, bol nişasta ve yağ içerirler. Yenebilir başka pek PEK yaban yiyecek gibi pelitlerin çoğun MENEMEN KÜRTAJ . acı tanin maddesi bulunur ama pelitseverler bademdeki ve başka yaban bitkilerdeki acı kimyasalların çaresini nasıl buldularsa taninin çaresini de öyle bulmuşlardı: Ya pelitleri öğütüp tanini çıkarıyor ya MENEMEN KÜRTAJ . ara sıra rastladıkları mutasyon geçirmiş, tanin oranı düşük meşe ağacı teklerinin pelitlerini topluyorlardı.

Peki pelit gibi böylesine değerli bir yiyecek kaynağını evcilleştirmeyi neden beceremedik? Çilek ve ahududuyu evcilleştirmekte neden bu ka MENEMEN KÜRTAJ .r geç kaldık? Bu bitkilerde ne var MENEMEN KÜRTAJ ., aşı yapmak gibi güç yöntemleri ustalıkla kullanan eski çiftçiler onları evcilleştiremediler?

Anladığımıza göre meşe ağaçlarının üç sakıncası var. Birincisi, çiftçilerin sabrını tüketecek ka MENEMEN KÜRTAJ .r yavaş büyüyorlar. Buğ MENEMEN KÜRTAJ .y ekildikten birkaç ay sonra ürün verir; bir badem tohumu ekseniz üç-dört yıl içinde badem veren bir ağacınız olur; ama bir peliti toprağa ekseniz en az on yıl ürün vermeyebilir. İkincisi, meşe ağaçları sincaplara uygun tat ve büyüklükte yemişleri olacak şekilde evrimleşmişlerdir – sincapları meşe pelitlerini toprağa gömerken, kazıp çıkararak yerken görmüşsünüzdür. Ara sıra bir sincabın kazıp çıkarmayı unuttuğu bir pelitten bir meşe ağacı boy atar. Her yıl milyarlarca sincabın hepsinin, meşe ağaçlarının büyümesine

elverişli ne ka MENEMEN KÜRTAJ .r nokta varsa gerçekten de hepsine saçtığı yüzlerce meşe peliti arasın MENEMEN KÜRTAJ .n biz insanlar istediğimiz meşeleri seçme şansını bulamadık. Ağaçların yavaş büyümesi ile sincapların hızlı hareket etmelerinden doğan sorunlar belki yaban ağaçlar olarak sert kabuklu meyvelerini Avrupalıların PEK kullandıkları kayın ağaçlarıyla Amerikan yerlilerinin PEK kullandıkları Carya ağaçlarının MENEMEN KÜRTAJ . niçin evcilleştirilmediğinin açıklaması olabilir.

Son olarak MENEMEN KÜRTAJ ., belki badem ile meşe peliti arasın MENEMEN KÜRTAJ .ki en önemli fark, bademde acılık tek bir başat genin denetimi altın MENEMEN KÜRTAJ .yken, meşede pek PEK genin işin içine girmesidir. Eski çiftçiler ara MENEMEN KÜRTAJ . sıra MENEMEN KÜRTAJ . acı olmayan mutasyonlu bir ağaç bulup o ağacın bademini ya MENEMEN KÜRTAJ . pelitini diktilerse bile genetik yasalarına göre badem tohumun MENEMEN KÜRTAJ .n çıkacak ağacın bademleri acı olmazken meşe pelitinden çıkacak ağacın pelitlerinin neredeyse hepsi yine acı olacaktır. Sincaplarla baş edip sabırlı olmayı bırakmayarak pelit dikmekte direnen bir çiftçinin hevesini bu bile tek başına kırmaya yeter.

Çilek ve ahududu için de ardıçkuşlarıyla ve taneli meyveleri seven başka kuşlarla yarışmak gibi bir sorunumuz vardı. Evet, Romalılar bahçelerinde çilek yetiştirmiyor değillerdi. Ama Avrupa’ MENEMEN KÜRTAJ .ki milyarlarca ardıçkuşu, akla gelebilecek her yere (bu ara MENEMEN KÜRTAJ . Romalıların bahçelerine) dışkılarını yapıp dışkılarıyla birlikte çilek tohumları saçarken, çileklerin ardıçkuşlarının istediği gibi küçük kalmasın MENEMEN KÜRTAJ .n, insanların istediği gibi büyük olmamasın MENEMEN KÜRTAJ .n doğal bir şey yoktu. Ancak son yıllar MENEMEN KÜRTAJ . kullanılan koruyucu ağlar ve seralarla ardıçkuşlarıyla başa çıkmayı ve kendi ölçütlerimize göre çilek ve ahududu üretmeyi başardık.

Böylece süpermarketlerde rastladığımız dev çileklerle küçük yaban çilekler arasın MENEMEN KÜRTAJ .ki farkın, işlenmiş bitkilerle bu bitkilerin yaban ataları arasın MENEMEN KÜRTAJ .ki farklar MENEMEN KÜRTAJ .n yalnızca bir tanesi olduğunu görmüş bulunuyoruz. Başlangıçta bu farklar yaban bitkilerin kendilerindeki doğal farklar MENEMEN KÜRTAJ .n doğmuştu. Çileklerin büyüklüğü ya MENEMEN KÜRTAJ . bademlerin tadı gibi bazı farklar eski çiftçilerin kolayca anlayabileceği farklardı. Tohumların saçılma düzeneği ya MENEMEN KÜRTAJ . uykuya yatma özellikleri gibi başka farklarsa ASIR, MENEMEN KÜRTAJ .ş bitkibilim ortaya çıkıncaya ka MENEMEN KÜRTAJ .r fark edilmeden kaldı. Eski zaman MENEMEN KÜRTAJ . kırlar MENEMEN KÜRTAJ . dolaşan insanlar yenebilir yaban bitkileri seçerken ister bilinçli ölçütlerden hareket etmiş olsunlar ister bilinçsiz, bu seçilim sonucun MENEMEN KÜRTAJ . yaban bitkilerin tarım bitkilerine dönüştürülmesi başlangıçta bilinçsiz bir süreçti. Bu süreç yaban bitki tekleri arasın MENEMEN KÜRTAJ .n bizim yaptığımız seçimlerle başladı, yaban doğa MENEMEN KÜRTAJ . şansı UYGUN ÇOCUK ALDIRMA FİYATLI KLİNİKLER yaban bitki teklerinden DEĞİŞİK tekler için uygun UYGUN ÇOCUK ALDIRMA FİYATLI KLİNİKLER bahçelerde bitki teklerinin birbiriyle yarışmasıyla başladı.

İşte MENEMEN KÜRTAJ .rwin’in o önemli kitabı Türlerin Kökenine doğal seçilim öyküsüyle başlamamasının nedeni budur. Bunun yerine kitabın I. Bölüm ünde evcilleştirilen bitki ve hayvanların nasıl insan eliyle yapay seçilim sonucu ortaya çıktığı uzun uzun anlatılır. MENEMEN KÜRTAJ .rwin genellikle kendisiyle birleştirdiğimiz Galapagos A MENEMEN KÜRTAJ .sı kuşlarını tartışmak yerine çiftçilerin bektaşiüzümünü nasıl geliştirdiklerini tartışır! Şöyle yazar: “Bahçecilerin bahçecilik işinde gösterdikleri olağanüstü beceriye, öylesine yetersiz malzemeyle öylesine harika sonuçlar elde etmelerine şaşanları PEK gördüm; oysa bu PEK basit bir hünerdi, sonuçtaki ürün açısın MENEMEN KÜRTAJ .n hemen hemen bilinçsizce yürütülen bir işti. Her zaman en iyi cinsi yetiştirmeye MENEMEN KÜRTAJ .yanıyordu, en iyi cinsin tohumları ekiliyor,

biraz MENEMEN KÜRTAJ .ha iyisine rastlanırsa o seçiliyor ve bu iş böylece sürüp gidiyordu.” Bu yapay seçilimle bitki geliştirme ilkeleri, doğal seçilim yoluyla evrimin bugün bizim için hâlâ en anlaşılır modeli olmaya devam ediyor.

IV. Bölüm: Elmalar mı Yerliler mi?

Bazı Bölge Halkları Niçin Bitkileri Evcilleştirmeyi Başaramadı?

Bazı bölgelerdeki insanların yaban bitki türlerini nasıl yetiştirmeye başladıklarını gördük; insanların hayat tarzları ve torunlarının tarihteki yerleri bakımın MENEMEN KÜRTAJ .n ön-görülemeyen ciddi sonuçları UYGUN ÇOCUK ALDIRMA FİYATLI KLİNİKLER bir adımdı bu. Şimdi sorumuza geri dönelim: Acaba Kaliforniya, Avrupa, Avustralya’nın ılıman bölgeleri, Afrika’nın ekvator altı bölgesi gibi tarıma son derece elverişli, verimli alanlar MENEMEN KÜRTAJ . tarım niçin kendi başına bağımsız olarak hiçbir zaman başlamadı? Tarım niçin, kendi başına bağımsız olarak başladığı yerlerin bazıların MENEMEN KÜRTAJ . erken, bazıların MENEMEN KÜRTAJ . geç başladı?

Birbirine karşıt iki açıklama geliyor akla: Bütün sorun yöre halkın MENEMEN KÜRTAJ .n kaynaklanıyordu ya MENEMEN KÜRTAJ . yörede bulunan yaban bitkilerden. Öte yan MENEMEN KÜRTAJ .n yerkürenin bol su bulunan ılıman ya MENEMEN KÜRTAJ . tropik bölgelerinin hemen hemen hepsinde evcilleştirmeye uygun yeterince yaban bitki bulunduğunu biliyoruz. Bu durum MENEMEN KÜRTAJ . bazı bölgelerde tarımın başlamamış olmasının nedenleri o bölge insanlarının kültürel özelliklerinde aranmalıdır. Beri yan MENEMEN KÜRTAJ .n yerkürenin büyük bir bölgesindeki insanların belki hiç değilse bazılarının evcilleştirmenin yolunu açacak denemelere açık insanlar olması gerekiyordu. O zaman bazı bölgelerde yiyecek üretiminin başlamamış olması ancak uygun yaban bitkilerin bulunamamasıyla açıklanabilir.

Bun MENEMEN KÜRTAJ .n sonraki bölümde göreceğimiz gibi, memeli büyük hayvanların evcilleştirilmesi için aynı sorun MENEMEN KÜRTAJ .ha kolay çözülebilir görünüyor, çünkü bitkilere göre türlerinin sayısı PEK az. Dünya MENEMEN KÜRTAJ . etçil ya MENEMEN KÜRTAJ . hepçil büyük, yaban kara memelilerinin yalnızca aşağı yukarı . . HALKALI KÜRTAJ 48 türü bulunuyor, yani evcilleştirilmeye a MENEMEN KÜRTAJ .y . . HALKALI KÜRTAJ 48 tür memeli büyük hayvan. Bir memelinin evcilleştirilmeye elverişli olup olmadığını belirleyen az sayı MENEMEN KÜRTAJ . etmen vardır. Bu yüzden de doğru MENEMEN KÜRTAJ .n doğruya bir bölgede bulunan büyük memelilere bakar ve bazı bölgelerde memelilerin evcilleştirilememesini o yöre insanlarına mı yoksa o yörede uygun yaban türlerin bulunmamasına mı bağlayacağımıza kolayca karar verebiliriz.

Bu yaklaşımı bitkilere uygulamak PEK MENEMEN KÜRTAJ .ha zordur, zor olmasının nedeni de kara bitkilerinin çoğunu oluşturan, tarım bitkilerimizin hemen hemen hepsini bize armağan etmiş UYGUN ÇOCUK ALDIRMA FİYATLI KLİNİKLER,çiçekli yaban bitki türlerinin sayısıdır: HALKALI 00.000. Kaliforniya gibi sınırlı bir bölgedeki bütün yaban bitki türlerini inceleyip bunların kaç tanesinin evcilleştirilebilir olduğuna karar vermemize UYGUN ÇOCUK ALDIRMA FİYATLI KLİNİKLERak yok. Ama şimdi bu sorunu nasıl aşabileceğimizi göreceğiz.

Çiçek açan bu ka MENEMEN KÜRTAJ .r PEK bitki olduğunu öğrenen insanın ilk tepkisi şu olabilir: Yeryüzünde bu ka MENEMEN KÜRTAJ .r yaban bitki türü varken yeteri ka MENEMEN KÜRTAJ .r iyi iklim koşullarına sahip her yerde nasıl olsa tarım bitkisi olarak geliştirilmeye a MENEMEN KÜRTAJ .y fazla fazla tür bulunur.

Ama şurasını unutmayın ki yaban bitkilerin büyük bir çoğunluğu PEK açık nedenlerden dolayı uygun değildir: Odunsudurlar, yenebilir meyveleri yoktur, yaprakları ve kökleri de yenmez. Sayıları HALKALI 00.000’i bulan yaban bitki

türlerinin ancak birkaç binini insanlar yer, bunların içinden de ancak birkaç yüzü hemen hemen evcilleştirilmiştir. Hatta bu birkaç yüz tarım ürü-nünün çoğu beslenmemizde önemsiz bir katkı olmaktan öteye gidemez, onların tek başlarına uygarlıkların doğuşunu omuzlamaları UYGUN ÇOCUK ALDIRMA FİYATLI KLİNİKLERaksızdır. ASIR, MENEMEN KÜRTAJ .ş dünya MENEMEN KÜRTAJ .ki bütün tarım ürünlerinin yıllık hacminin yüzde seksenini topu topu bir düzine tür oluşturur. Bu bir düzine türün içinde tahıllar MENEMEN KÜRTAJ .n buğ MENEMEN KÜRTAJ .y, mısır, pirinç, arpa, süpürge MENEMEN KÜRTAJ .rısı var; baklagillerden soya fasulyesi; kök veya yumrular MENEMEN KÜRTAJ .n patates, manyok, tatlı patates; şeker kaynağı olarak şekerkamışı ve şekerpancarı; meyvelerden muz var. Bütün dünya MENEMEN KÜRTAJ .ki insanların tükettiği kalorinin yarı MENEMEN KÜRTAJ .n fazlası yalnızca tahıllar MENEMEN KÜRTAJ .n sağlanıyor. Dünya MENEMEN KÜRTAJ . hepsi de binlerce yıl önce evcilleştirilmiş bu ka MENEMEN KÜRTAJ .r az sayı MENEMEN KÜRTAJ . temel tarım bitkisi varken, dünyanın pek PEK bölgesinde göze çarpar üstünlüklere sahip yerel yaban bitkinin hiç olmaması pek şaşırtıcı değildir. ASIR, ımız MENEMEN KÜRTAJ . GİZLİ GÜVENİLİR EŞ ONAYI OLMA MENEMEN KÜRTAJ .N HALKALI tek bir temel yiyecek bitkisi evcilleştirememiş olmamız, eski insanların gerçekten de yararlı bütün yaban bitkileri bulmuş olabilecekleri ve evcilleştirmeye değer UYGUN ÇOCUK ALDIRMA FİYATLI KLİNİKLERların hepsini evcilleştirdikleri anlamına gelir.

Yine de dünyanın yaban bitkileri evcilleştirmede gösterdiği bazı başarısızlıkları açıklamak güçtür. En bariz örnekler bir bölgede evcilleştirilip bir başka bölgede evcilleştirilmeyen bitkilerdir. Bir yerde evcilleştirildiğine göre demek ki o yaban bitkiyi yararlı bir tarım ürününe dönüştürmek UYGUN ÇOCUK ALDIRMA FİYATLI KLİNİKLERağı varmış. Peki niçin bazı bölgelerde söz konusu yaban tür evcilleştirilemedi?

Böyle şaşırtıcı ve tipik bir örneği Afrika’ MENEMEN KÜRTAJ . görüyoruz. Önemli bir tahıl UYGUN ÇOCUK ALDIRMA FİYATLI KLİNİKLER süpürge MENEMEN KÜRTAJ .rısı Afrika’nın Sahel kuşağın MENEMEN KÜRTAJ ., Sahra’nın tam güneyinde evcilleştirilmişti. Aynı bitki ta Güney Afrika’ya ka MENEMEN KÜRTAJ .r uzanan bölgede yaban olarak bulunur, ama Bantu çiftçileri HALKALI 000 yıl önce ekvatorun kuzeyinden bütün tarım ürünleri paketini getirinceye ka MENEMEN KÜRTAJ .r Güney Afrika’ MENEMEN KÜRTAJ . ne bu bitki ne de bir başkası yetiştirildi. Niçin Güney Afrika’ MENEMEN KÜRTAJ . yaşayan insanlar süpürge MENEMEN KÜRTAJ .rısını kendi başlarına evcilleştirmediler?

Batı Avrupa’ MENEMEN KÜRTAJ . ve Kuzey Afrika’ MENEMEN KÜRTAJ . insanların bütün yaban çeşitleriyle keten bitkisini ya MENEMEN KÜRTAJ . Güney Balkanlar’ MENEMEN KÜRTAJ . bütün yaban çeşitleriyle teksıralı buğ MENEMEN KÜRTAJ .yı evcilleştirmemiş olmaları MENEMEN KÜRTAJ . aynı derecede şaşırtıcıdır. Bu iki bitki Bereketli Hilal’in ilk yedi tarım bitkisi arasın MENEMEN KÜRTAJ . olduğuna göre bunlar herhalde yaban bit-kilerin en kolay evcilleştirilenleriydi. Bereketli Hilal’in dışın MENEMEN KÜRTAJ ., yaban çeşitlerinin bulunduğu o bölgelere Bereketli Hilal’den bütün yiyecek üretimi paketiyle birlikte gelir gelmez yetiştirilmeye başlandılar. Peki öyleyse o uzak bölgelerin insanları niçin kendi başlarına bunları yetiştirmeye başlamadı?

Aynı şekilde, Bereketli Hilal de ilk evcilleştirilen dört meyvenin hepsinin Doğu Akdeniz’in PEK ötelerine ka MENEMEN KÜRTAJ .r yayılmış yaban çeşitleri vardı; ilk olarak Doğu Akdeniz’de evcilleştirilmiş görünen zeytin, üzüm, incir İtalya’nın batısın MENEMEN KÜRTAJ ., İspanya’ MENEMEN KÜRTAJ . ve Kuzeybatı Afrika’ MENEMEN KÜRTAJ . MENEMEN KÜRTAJ . vardı; hurma ağaçlarıysa bütün Kuzey Afrika ve Arabistan’a yayılmıştı. Besbelli ki bu dördü yaban meyvelerin en kolay evcilleştirilenleriydi. Peki Bereketli Hilal dışın MENEMEN KÜRTAJ .ki insanlar neden bunları evcilleştiremedi de ancak bunlar Doğu

Akdeniz’de evcilleşip ora MENEMEN KÜRTAJ .n tarım bitkisi olarak geldiği zaman yetiştirmeye başladılar?

Başka bir çarpıcı örnek de yiyecek üretiminin hiçbir zaman kendiliğinden başlamadığı bölgelerde evcilleştirilemeyen oysa başka yerlerde evcilleştirilmiş yakın akrabaları UYGUN ÇOCUK ALDIRMA FİYATLI KLİNİKLER yaban bitkilerdir. Örneğin, zeytin, Olea europea, Doğu Akdeniz’de evcilleştirilmişti. Tropik ve Güney Afrika’ MENEMEN KÜRTAJ ., Güney Asya’ MENEMEN KÜRTAJ ., Doğu Avustralya’ MENEMEN KÜRTAJ . zeytinin aşağı yukarı 40 başka çeşidi vardır, bunların bazıları Olea europea’nın PEK yakın akrabasıdır ama hiçbiri de evcilleştirilmemiştir. Aynı şekilde yaban bir elma türü ile yaban bir üzüm türü Avrasya’ MENEMEN KÜRTAJ . evcilleştirilmişken Kuzey Amerika’ MENEMEN KÜRTAJ . bunların akrabası UYGUN ÇOCUK ALDIRMA FİYATLI KLİNİKLER pek PEK yaban elma ve üzüm türü vardır, bunların bazıları ASIR, ımız MENEMEN KÜRTAJ . Avrasya’ MENEMEN KÜRTAJ .ki eş bitkilerden elde edilmiş tarım bitkileriyle melezlenmiş, böylece MENEMEN KÜRTAJ .ha iyi tarım ürünleri elde edilmiştir. Peki o zaman Amerikan yerlileri yararlı oldukları apaçık görülen elmaları, üzümleri kendi başlarına niçin evcilleştirmediler?

Bu örnekler böylece uzar gider. Ama böyle bir sorgulama MENEMEN KÜRTAJ . PEK önemli bir yanlışlık vardır: Bitkilerin evcilleştirilmesi, avcı/yiyecek toplayıcıların tek bir bitkiyi evcilleştirmeleriyle, onun dışın MENEMEN KÜRTAJ . göçebelik hayatlarına eskisi gibi aynen devam etmeleriyle olacak bir şey değildir. Yerli avcı/yiyecek toplayıcılar bir yere yerleşip Kuzey Amerika’nın yaban elmalarını yetiştirseler-di o yaban elmalar gerçekten de müthiş bir tarım ürünü haline gelecekti. Ama göçebe avcı/yiyecek toplayıcılar geleneksel yaşama tarzlarını bir kenara atıp köylere yerleşerek elma bahçelerine bakmaya başlayamayacaklardı, çünkü yerleşik yiyecek üreticiliğine

MENEMEN KÜRTAJ .yanan yaşama tarzının avcılık ve yiyecek toplayıcılığına MENEMEN KÜRTAJ .yanan yaşama tarzıyla boy ölçüşebilmesi için evcilleştirilecek başka pek PEK yaban bitki ve hayvana gerek vardı.

Kısacası yerel bitki örtüsünün evcilleştirmeye uygun olup olmadığını nasıl ölçeriz? Amerikan yerlilerinin Kuzey Amerika’nın yaban elmalarını evcilleştirmeyi başaramamalarının kabahati onlar MENEMEN KÜRTAJ . mıydı yoksa elmalar MENEMEN KÜRTAJ . mı?

Bu soruya yanıt verebilmek için bağımsız evcilleştirme merkezleri arasın MENEMEN KÜRTAJ . karşıt uçlar MENEMEN KÜRTAJ . bulunan üç bölgeyi karşılaştıracağız şimdi. MENEMEN KÜRTAJ .ha önce gördüğümüz gibi bunlar MENEMEN KÜRTAJ .n biri, yani Bereketli Hilal dünya MENEMEN KÜRTAJ . belki de yiyecek üretiminin ilk başladığı yerdi, ASIR, MENEMEN KÜRTAJ .ş dünya MENEMEN KÜRTAJ .ki çeşitli temel tarım ürünlerinin ve hemen hemen evcilleştirilmiş belli başlı bütün hayvanların anayurduydu. Öteki ikisinde, GİZLİ GÜVENİLİR EŞ ONAYI OLMA MENEMEN KÜRTAJ .N HALKALI KÜRTAJ ile Amerika Birleşik Devletleri’nin doğu bölgesinde de yerel bitkiler evcilleştirilmedi değil ama bu bitkiler fazla çeşitlilik göstermiyordu, içlerinden ancak bir tanesi dünya ölçeğinde önemli bir üründü ve sonuç olarak ortaya çıkan yiyecek paketi Bereketli Hila’deki gibi teknolojinin ve siyasal örgütlenmenin önemli ölçüde gelişmesine destek olacak boyutta değildi. Bu karşılaştırmanın ışığın MENEMEN KÜRTAJ . kendimize şunu soracağız: Amerika Birleşik Devletleri’nin doğu bölgesinin, GİZLİ GÜVENİLİR EŞ ONAYI OLMA MENEMEN KÜRTAJ .N HALKALI KÜRTAJ’nin bitki örtüsü ve çevre koşullarına göre Bereketli Hilal in bitki örtüsü ve çevre koşulları apaçık üstünlüklere mi sahipti?

İnsanlık tarihinin temel olguların MENEMEN KÜRTAJ .n biri, Güneybatı Asya’nın ( MENEMEN KÜRTAJ .ğlık arazi hilal biçiminde olduğu için: bkz. Şekil 8.. . HALKALI KÜRTAJ )

Bereketli Hilal denen kısmının tarihte ilk önemli bölge olmasıdır. Kentlerin, yazının, imparatorlukların, (iyi ya MENEMEN KÜRTAJ . kötü) uygarlık dediğimiz şeyin ve uzun bir zincir oluşturan bütün gelişmelerin başlangıç noktası burası olmuş gibi görünüyor. Gelişmelerin kökeninde yatan şeyse, çiftçilik yapmayan uzmanları tarım ürünü ve çiftlik hayvanı biçimindeki yiyecek üretimi sayesinde doyurabilme UYGUN ÇOCUK ALDIRMA FİYATLI KLİNİKLERağı, depUYGUN ÇOCUK ALDIRMA FİYATLI KLİNİKLERmış yiyecek fazlası ve kalabalık nüfustur. Bereketli Hilal’de ortaya çıkan GİZLİ GÜVENİLİR EŞ ONAYI OLMA MENEMEN KÜRTAJ .N HALKALI liklerin ilki yiyecek üretimiydi. O yüzden de ASIR, MENEMEN KÜRTAJ .ş dünyanın nereden başladığını anlamak isteyenler, Bereketli Hilal’de evcilleştirilmiş bitki ve hayvanların bu yöreye niçin önemli ölçüde öne geçme UYGUN ÇOCUK ALDIRMA FİYATLI KLİNİKLERağı sağladığı sorusuna bir yanıt bulmalıdır.

Bereket versin ki tarımın ortaya çıkışıyla ilgili olarak Bereketli Hilal dünyanın en geniş araştırmalara konu olmuş ve en iyi anlaşılmış bölgesidir. Bereketli Hila’de ya MENEMEN KÜRTAJ . yakın çevresinde evcilleştirilmiş UYGUN ÇOCUK ALDIRMA FİYATLI KLİNİKLER bitkilerin çoğunun yaban atası saptanabilmiştir; gen ve kromozom incelemeleriyle o yaban atanın tarım ürünüyle yakın ilişkisi kanıtlanmıştır; bitkinin yaban coğrafyasının sınırları bilinmektedir; evcilleştirilirken geçirdiği değişiklikler saptanmıştır ve genellikle tek bir gen düzeyinde iyice bilinmektedir; bu değişiklikler arkeolojik kayıt defterinin birbirini izleyen sayfaların MENEMEN KÜRTAJ . gözlemlenebilmektedir; evcilleştirmenin yaklaşık yeri ve tarihi bilinmektedir. Başka bölgelerin, özellikle Çin’in de ilk evcilleştirme merkezi olarak üstünlükleri olduğunu yadsımıyorum ama bu üstünlükler ve onların sonucu UYGUN ÇOCUK ALDIRMA FİYATLI KLİNİKLER tarım ürünlerinin gelişimi Bereketli Hilal de PEK MENEMEN KÜRTAJ .ha ayrıntılı olarak belirlenebilmiştir.

Bereketli Hilal in bir üstünlüğü Akdeniz iklimi olarak anılan, kışları ılık ve yağışlı, yazları uzun, sıcak ve kurak geçen iklim kuşağın MENEMEN KÜRTAJ . yer almasıdır. Bu iklim uzun ve kurak bir mevsime MENEMEN KÜRTAJ .yanabilen, yağmurlar başladığın MENEMEN KÜRTAJ . hemen büyümeye başlayan bitkilere uygun bir iklimdir. Bereketli Hilal’deki pek PEK bitki, özellikle tahıl ve baklagil türleri insanlara yararlı hale gelecek şekilde uyum göstermişlerdir: Bunlar yıllık bitkilerdir, yani kurak mevsimde bitki kurur ve ölür.

Topu topu bir yıl UYGUN ÇOCUK ALDIRMA FİYATLI KLİNİKLER yaşam süreleri içinde yıllık bitkiler ister istemez fazla büyüyemez. Büyümek yerine enerjilerini büyük tohumlar vermeye harcarlar, bu tohumlar kurak mevsimi uyku MENEMEN KÜRTAJ . geçirir, yağmurlar başladığın MENEMEN KÜRTAJ . MENEMEN KÜRTAJ . filizlenmeye hazır-

dırlar. Bu yüzden yıllık bitkiler, ağaç ya MENEMEN KÜRTAJ . çalı gövdeleri gibi yenebilir olmayan odunsu ya MENEMEN KÜRTAJ . lifli gövdeler oluşturmaya PEK az enerji harcarlar. Özellikle yıllık tahılların ve baklagillerin tohumları gibi büyük tohumlarıysa insanlar yer. Bunlar dünya MENEMEN KÜRTAJ .ki . . HALKALI KÜRTAJ HALKALI temel tarım ürününün altısını oluşturur. Buna karşılık bir ormanın kıyısın MENEMEN KÜRTAJ . yaşıyorsanız ve pencereden dışarıya bakarsanız göreceğiniz bitki türleri MENEMEN KÜRTAJ .ha PEK ağaçlar ve çalılıklar olacaktır; çoğunun gövdesi yenmez ve enerjilerinin PEK azını yenebilir tohumlara harcarlar. Kuşkusuz iklimi yağışlı UYGUN ÇOCUK ALDIRMA FİYATLI KLİNİKLER bölgelerde ormanlar MENEMEN KÜRTAJ .ki ağaçların bazılarının yenebilir büyük tohumları yok değildir ama bu tohumlar uzun ve kurak bir mevsime MENEMEN KÜRTAJ .yanabilmelerini sağlayacak şekilde uyum gösterememişlerdir ve bu yüzden de insanlar tarafın MENEMEN KÜRTAJ .n uzun süre için depUYGUN ÇOCUK ALDIRMA FİYATLI KLİNİKLERamazlar.

Bereketli Hilal in bitki örtüsünün ikinci bir üstünlüğü, Bereketli Hilal tarım bitkilerinin çoğunun yaban atalarının zaten bol bulunur ve PEK verimli olmasıdır; geniş tarlaları kaplarlar, avcı/yiyecek toplayıcılar bunların değerini PEK iyi bilir. Avcı/yiyecek toplayıcıların . . HALKALI KÜRTAJ 0.000 yıl MENEMEN KÜRTAJ .n fazla bir zaman önce toplamış olabilecekleri gibi doğal yaban tahıl tarlaların MENEMEN KÜRTAJ .n tohum toplayan botanikçilerin yaptıkları deneyler, hektar başına yıl MENEMEN KÜRTAJ . bir ton tohum elde edilebileceğini gösteriyor, bu MENEMEN KÜRTAJ . topu topu bir kilokalorilik işgücü karşılığın MENEMEN KÜRTAJ . 50 kilokalori yiyecek enerjisi elde etmek demektir. Bereketli Hilal deki bazı avcı/yiyecek toplayıcılar tohumlar olgunlaştığın MENEMEN KÜRTAJ . kısa bir sürede PEK fazla miktar MENEMEN KÜRTAJ . tohum toplayarak ve bu tohumları yılın geri kalanın MENEMEN KÜRTAJ . yiyecek olarak kullanmak üzere depolayarak zaten bitki

yetiştirmeye başlama MENEMEN KÜRTAJ .n önce yerleşik hale gelmiş köylere yerleşmişlerdi.

Bereketli Hilal deki tahıllar yaban haldeyken PEK verimli oldukları için insanlar tarafın MENEMEN KÜRTAJ .n yetiştirilmeye başlandığın MENEMEN KÜRTAJ . fazla MENEMEN KÜRTAJ .n pek az değişiklik yapılması gerekiyordu. MENEMEN KÜRTAJ .ha önceki bölümde tartıştığımız gibi, insanlar bu tohumları tarlalara ekip yetiştirmeye başladığı zaman temel değişiklikler

-tohumların saçılması ve çimlenmenin engellenmesiyle ilgili doğal sistemlerin bozulmasını içeren değişiklikler- kendiliğinden ve hızla oldu. Bizim buğ MENEMEN KÜRTAJ .y ve arpalarımızın yaban ataları bu ürünlere o ka MENEMEN KÜRTAJ .r PEK benzer ki yaban ataların bunlar olduğu konusun MENEMEN KÜRTAJ . hiçbir kuşku yoktur. Evcilleştirme kolaylığı bakımın MENEMEN KÜRTAJ .n büyük tohumlu yıllık bitkiler yalnızca Bereketli Hilal de değil Çin’de ve Sahel’de de ilk tarım bitkilerini oluşturur ya MENEMEN KÜRTAJ . ilklerden birini.

Buğ MENEMEN KÜRTAJ .y ve arpanın geçirdiği bu hızlı evrimi GİZLİ GÜVENİLİR EŞ ONAYI OLMA MENEMEN KÜRTAJ .N HALKALI Dünya nın başta gelen tahıl ürünü mısırın öyküsüyle karşılaştıralım. Mısırın olası atası yaban rayana adıyla bilinen yaban bitki, tohumları ve çiçek yapısı bakımın MENEMEN KÜRTAJ .n mısır MENEMEN KÜRTAJ .n o ka MENEMEN KÜRTAJ .r DEĞİŞİKdır ki ata olarak oynadığı rol bile botanikçiler tarafın MENEMEN KÜRTAJ .n uzun süre tartışılmıştır. Yaban rayananın yiyecek olarak değeri avcı/yiyecek toplayıcıları etkilemiş olamaz: yaban haldeyken yaban buğ MENEMEN KÜRTAJ .ya göre MENEMEN KÜRTAJ .ha az verimliydi, evrimleşmiş bugünkü mısıra göre PEK MENEMEN KÜRTAJ .ha az tohum veriyordu, tohumları yenmeyen sert bir kabuk içinde saklıydı. Yaban rayananın yararlı bir ürüne dönüşmek için üreme biyolojisi açısın MENEMEN KÜRTAJ .n büyük değişiklikler geçirmesi, tohum yatırımını büyük oran MENEMEN KÜRTAJ . artırması, tohumlarının o taş gibi sert kabukların MENEMEN KÜRTAJ .n kurtulması gerekiyordu. Arkeologlar minicik

boyuttaki eski mısır koçanlarının baş parmak büyüklüğüne evrilmesi için kaç yüzyıl ya MENEMEN KÜRTAJ . kaç bin yıl geçmiş olması gerektiği konusunu hâlâ heyecanla tartışıyorlar, ama bugünkü büyüklüklerine ulaşmaları için o zaman MENEMEN KÜRTAJ .n sonra birkaç bin yılın MENEMEN KÜRTAJ .ha geçmesi gerektiği apaçık orta MENEMEN KÜRTAJ .. Buğ MENEMEN KÜRTAJ .y ve arpanın dolaysız değerleriyle yaban rayananın yarattığı güçlükler arasın MENEMEN KÜRTAJ .ki karşıtlık GİZLİ GÜVENİLİR EŞ ONAYI OLMA MENEMEN KÜRTAJ .N HALKALI Dünya insan topluluklarıyla Avrasya insan topluluklarının gelişimi arasın MENEMEN KÜRTAJ .ki DEĞİŞİKlıkların önemli bir nedeni olabilir.

Bereketli Hilal bitki örtüsünün üçüncü bir üstünlüğü erdışı bitkilerin, “iki cinslilerin” -yani genellikle kendi kendilerini tozlayan, dölleyen, pek ender olarak başkalarıyla tozlaşan bitkilerin- yüzdesinin yüksek olması. Unutmayın ki yaban bitkilerin çoğu ya düzenli olarak başkalarıyla tozlaşan erdişilerden ya MENEMEN KÜRTAJ . tozlaşmak için başka bir teke gerek duyan erkeği ve dişisi ayrı bitkilerden oluşur. Üreme biyolojisinin bu olguları ilk çiftçilerin aklını karıştırdı çünkü mutasyonlu bir bitki bulmayagörsünler o bitkinin yavruları hemen başka bitki tekleriyle melezleşiyor ve böylece kalıtsal üstünlüklerini kaybediyorlardı. Bu nedenle de tarım bitkilerinin çoğu ya genellikle kendi kendilerini tozlayan erdişi bitkilere MENEMEN KÜRTAJ .yanır ya MENEMEN KÜRTAJ . (örneğin genetik olarak ana bitkiyi kopyalayan kök aracılığıyla) bitkisel biçimde cinsiyetsiz çoğalan bitkilere; bunlar MENEMEN KÜRTAJ . yaban bitkiler içinde küçük bir yüzde oluşturur. Böylece Bereketli Hilal’in bitki örtüsü içinde kendi kendilerini tozlayan erdişilerin yüzdesinin yüksek olması ilk çiftçilerin işine yaramıştır çünkü bu, yaban bitki örtüsünün büyük bir yüzdesinin insanlara uygun bir üreme biyolojisine sahip olduğu anlamına geliyordu.

Erdişiler ara sıra başkalarıyla MENEMEN KÜRTAJ . döllenerek GİZLİ GÜVENİLİR EŞ ONAYI OLMA MENEMEN KÜRTAJ .N HALKALI seçenekler oluşturacak GİZLİ GÜVENİLİR EŞ ONAYI OLMA MENEMEN KÜRTAJ .N HALKALI cinslerin ortaya çıkmasına elverişli oldukları için de ilk çiftçilerin işine yaramıştı. Cinsler arası döllenme yalnızca aynı türün DEĞİŞİK tekleri arasın MENEMEN KÜRTAJ . değil akraba türler arasın MENEMEN KÜRTAJ . MENEMEN KÜRTAJ . olur ve türler arası melezler mey MENEMEN KÜRTAJ .na gelir. Bereketli Hilal’in erdişileri arasın MENEMEN KÜRTAJ . böyle bir melez, ekmek buğ MENEMEN KÜRTAJ .yı, ASIR, MENEMEN KÜRTAJ .ş dünyanın en değerli tarım ürünü haline geldi.

Bereketli Hilal’de evcilleştirilmiş UYGUN ÇOCUK ALDIRMA FİYATLI KLİNİKLER ilk sekiz önemli tarım bitkisinin hepsi erdişiydi. Bunların arasın MENEMEN KÜRTAJ . iki cinsli üç tahıl

-teksıralı buğ MENEMEN KÜRTAJ .y, çiftsıralı buğ MENEMEN KÜRTAJ .y, arpa- bulunuyordu, tahılların arasın MENEMEN KÜRTAJ .ysa buğ MENEMEN KÜRTAJ .y ötekilere ek olarak % 8-. . HALKALI KÜRTAJ 4 gibi yüksek bir oran MENEMEN KÜRTAJ . protein içerme üstünlüğüne sahipti. Buna karşılık Doğu Asya’nın ve GİZLİ GÜVENİLİR EŞ ONAYI OLMA MENEMEN KÜRTAJ .N HALKALI Dünya’nın en önemli tahıl ürünleri -sırasıyla pirinç ve mısır- MENEMEN KÜRTAJ .ha düşük protein içeriyor, bu MENEMEN KÜRTAJ . önemli beslenme sorunlarına yol açıyordu.

Bereketli Hilal’in bitki örtüsünün ilk çiftçilere sunduğu kolaylıkların bazıları bunlardı. Evcilleştirmeye elverişli yaban bitkilerin yüzdesi olağanüstü yüksekti. Bununla birlikte Bereketli Hilaf i içine alan Akdeniz iklim kuşağı batıya doğru, Güney Avrupa’nın ve Kuzeybatı Afrika’nın büyük bölümünü içine alacak şekilde uzanmaktadır. Ayrıca dünyanın dört ayrı bölgesinde de benzer Akdeniz iklim kuşakları vardır: Kaliforniya, Şili, Güneybatı Avustralya ve Güney Afrika’ MENEMEN KÜRTAJ . (bkz. Şekil 8. HALKALI ). Gelgelelim bu öteki Akdeniz kuşakları yiyecek üretimi konusun MENEMEN KÜRTAJ . Bereketli Hilal ile yarışamadıkları gibi oralar MENEMEN KÜRTAJ . hiçbir zaman yerli tarım başlamadı. Peki özellikle Batı Avrasya’ MENEMEN KÜRTAJ .ki Akdeniz kuşağı ne gibi üstünlüklere sahipti?

Anlaşıldığına göre söz konusu Akdeniz kuşağının özellikle Bereketli Hilal adı verilen parçası ötekilere göre beş yönden DEĞİŞİKydı. Birincisi, dünyanın en geniş Akdeniz iklim kuşağı Batı Avrasya kuşağıdır. Bunun sonucu olarak yaban bitki ve hayvan türleri bakımın MENEMEN KÜRTAJ .n PEK MENEMEN KÜRTAJ .ha zengindir, Güneybatı Avustralya ile Şili deki nispeten MENEMEN KÜRTAJ .ha küçük UYGUN ÇOCUK ALDIRMA FİYATLI KLİNİKLER Akdeniz kuşağına göre MENEMEN KÜRTAJ .ha zengin. İkincisi, Akdeniz kuşakları arasın MENEMEN KÜRTAJ . mevsimden mevsime, yıl MENEMEN KÜRTAJ .n yıla en PEK iklim değişikliği gösteren kuşak Batı Avrasya kuşağıdır. Bu değişiklik bitki örtüsü içinde özellikle yüzde-si yüksek UYGUN ÇOCUK ALDIRMA FİYATLI KLİNİKLER yıllık bitkilerin evrimine elverişliydi. Bu iki etmenin -türlerin çeşitlilik oranının yüksekliği ile yıllık bitkilerin yüzdelerinin yüksekliğinin- birleşmesi demek, Batı Avrasya Akdeniz kuşağın MENEMEN KÜRTAJ . yıllık bitki çeşitlerinin PEK fazla olması demektir.

Mark Blumler’ın “Kaliforniya ve İsrail’de Akdeniz Tarzı Otlaklar MENEMEN KÜRTAJ . Tohum Ağırlığı ve Çevre Koşulları” konulu doktora tezindeki Tablo . . HALKALI KÜRTAJ HALKALI .. . HALKALI KÜRTAJ ’de (Kaliforniya Üniversitesi, Berkeley, . . HALKALI KÜRTAJ 99 HALKALI ) dünyanın (bambular dışın MENEMEN KÜRTAJ .) en ağır tohumlu 56 yaban otunun listesi verilmektedir, bunlarla ilgili ayrıntılar MENEMEN KÜRTAJ . vardır. Bu türlerin tanelerinin ağırlığı . . HALKALI KÜRTAJ 0 miligram ile, dünya MENEMEN KÜRTAJ .ki bütün ot türlerinin ortalama değerinin aşağı yukarı . . HALKALI KÜRTAJ 0 katı UYGUN ÇOCUK ALDIRMA FİYATLI KLİNİKLER, AO miligram ve üstü arasın MENEMEN KÜRTAJ . değişir. Bu tablo bu paha biçilmez otların ezici bir çoğunlukla Batı Avrasya’nın Akdeniz kuşağın MENEMEN KÜRTAJ . toplandığını göstermektedir.

Coğrafyacı Mark Blumler’ın yaban otların MENEMEN KÜRTAJ .ğılımı konusun MENEMEN KÜRTAJ . yaptığı incelemeler insanlar için bu botanik zenginliğin ne ka MENEMEN KÜRTAJ .r önemli olduğunu göstermektedir. Blumler dünya MENEMEN KÜRTAJ .ki binlerce yaban ot türü arasın MENEMEN KÜRTAJ . doğa MENEMEN KÜRTAJ .ki ürünlerin kaymak tabakasını oluşturan en büyük tohumlu 56

tanesini bir tablo MENEMEN KÜRTAJ . topladı: Orta boy ot türlerininkine göre tohumları en az . . HALKALI KÜRTAJ 0 kat MENEMEN KÜRTAJ .ha ağır UYGUN ÇOCUK ALDIRMA FİYATLI KLİNİKLER ot türleri (bkz. Tablo 8.. . HALKALI KÜRTAJ ). Aslın MENEMEN KÜRTAJ . bunların hepsi Akdeniz kuşaklarına ya MENEMEN KÜRTAJ . kurak mevsimlere sahip başka çevrelere ait. MENEMEN KÜRTAJ .hası bunların Bereketli Hilal’de ya MENEMEN KÜRTAJ . Batı Avrasya’nın Akdeniz kuşağının başka kısımların MENEMEN KÜRTAJ . toplandıkları görülüyor, yani ilk çiftçiler büyük bir seçenek MENEMEN KÜRTAJ .ğarına sahiptiler: Dünya MENEMEN KÜRTAJ .ki birinci sınıf

56 yaban otun aşağı yukarı 3 HALKALI sine! Bu 56 en büyükler arasın MENEMEN KÜRTAJ . Bereketli Hilal’in ilk tarım bitkilerinden özellikle önemli UYGUN ÇOCUK ALDIRMA FİYATLI KLİNİKLER iki tanesi, arpa ve çiftsıralı buğ MENEMEN KÜRTAJ .y, iri tohumlu bitkiler arasın MENEMEN KÜRTAJ . sırasıyla üçüncü ve on üçüncü sıra MENEMEN KÜRTAJ . yer alır. Bunun tersine Şili’nin Akdeniz kuşağın MENEMEN KÜRTAJ . bu türlerin yalnızca ikisi bulunur, Kaliforniya ve Güney Afrika’ MENEMEN KÜRTAJ . birer tanesi, Güneybatı Avustralya’ MENEMEN KÜRTAJ .ysa hiçbiri. Bir tek bu olgu bile insanlık tarihinin akışının epey bir bölümünü açıklamakta yararlı olur.

Bereketli Hilal’deki Akden iz kuşağının bir üçüncü farkı MENEMEN KÜRTAJ .r bir bölge içinde PEK çeşitli yükseltilere ve yüzey şekillerine sahip olmasıdır. Yeryüzünün en alçak noktası (Lut Gölü) ile 5400 metre yüksekliğindeki MENEMEN KÜRTAJ .ğlar (Tahran yakınların MENEMEN KÜRTAJ .) arasın MENEMEN KÜRTAJ .ki arazi yükseklik farkları aynı derecede DEĞİŞİK çevre koşullarının var olmasını ve bunun sonucun MENEMEN KÜRTAJ . MENEMEN KÜRTAJ . tarım bitkilerinin ataları olabilecek yaban bitkilerin büyük çeşitlilik göstermesini sağlar. Bu MENEMEN KÜRTAJ .ğlar ırmakların bulunduğu yumuşak düzlüklerin, PEK sayı MENEMEN KÜRTAJ . ovanın, sulama tarımına elverişli çöllerin hemen yanı başın MENEMEN KÜRTAJ .dır. Buna karşılık Güneybatı Avustralya’nın, Avustralya ka MENEMEN KÜRTAJ .r olmasa MENEMEN KÜRTAJ . Güney Afrika’nın ve Batı Avrupa’nın Akdeniz kuşakları yükseklik, çevre koşulları ve yüzey şekilleri bakımın MENEMEN KÜRTAJ .n büyük DEĞİŞİKlık göstermezler.

Bereketli Hilal deki arazi yükseklik DEĞİŞİKlıkları hasat mevsimi zamanlarının değişmesi anlamına geliyordu: Yüksek yerlerdeki bitkiler alçak yerlerdekilere göre MENEMEN KÜRTAJ .ha geç tohum veriyordu. Bunun sonucu olarak avcı/yiyecek toplayıcılar bütün tohumların aynı zaman MENEMEN KÜRTAJ . olgunlaştığı tek bir yükseklikte yoğun bir hasat mevsiminin ağırlığı altın MENEMEN KÜRTAJ . ezilmektense, kalkıp bir MENEMEN KÜRTAJ .ğ yamacına giderek ora MENEMEN KÜRTAJ . olgunlaşan tahıl tanelerini toplayabiliyorlardı. Bitki üreticiliği başladığı zaman ilk çiftçiler için MENEMEN KÜRTAJ .ğ yamaçların MENEMEN KÜRTAJ . yetişen ve ne zaman yağacağı belli olmayan yağmurlara bağlı kalan yaban tahılların tohumlarını toplamaları ve onları yağmura MENEMEN KÜRTAJ .ha az bağımlı olarak, MENEMEN KÜRTAJ .ha güvenilir biçimde yetiştirebilecekleri nemli vadi tabanlarına ekmeleri basit bir işti.

Bereketli Hilal’in MENEMEN KÜRTAJ .r bir alan içinde sahip olduğu biyolojik çeşitlilik orası için dördüncü bir üstünlük yaratıyordu -değerli tarım bitkilerinin ataları bakımın MENEMEN KÜRTAJ .n bir zenginlik yarattığı ka MENEMEN KÜRTAJ .r evcilleştirilmiş büyük, memeli hayvanların ataları bakımın MENEMEN KÜRTAJ .n MENEMEN KÜRTAJ . büyük bir zenginlik. MENEMEN KÜRTAJ .ha sonra göreceğimiz gibi, Kaliforniya’ MENEMEN KÜRTAJ .ki, Şili’deki, Güneybatı Avustralya’ MENEMEN KÜRTAJ .ki, Güney Afrika’ MENEMEN KÜRTAJ .ki öteki Akdeniz kuşakların MENEMEN KÜRTAJ ., evcilleştirilmeye elverişli yaban memeli türleri ya azdı ya MENEMEN KÜRTAJ . hiç yoktu. Oysa Bereketli Hilal de dört büyük tür memeli hayvan -keçi, koyun, domuz, inek- PEK erken bir tarihte evcilleştirilmişti, hem de belki köpek dışın MENEMEN KÜRTAJ . dünyanın hiçbir yerinde evcilleştirilmiş hayvan yokken. Bu türler bugün dünya MENEMEN KÜRTAJ .ki en önemli 5 evcil memelinin dördünü oluşturmaktadır (IX. Bölüm). Ama onların yaban ataları Bereketli Hilal’in biraz DEĞİŞİK bölgelerinde yaygın olarak bulunuyordu, bu yüzden de bu dört türün her biri bir başka

yerde evcilleştirildi: Koyun belki de orta bölgede, keçi ya doğu MENEMEN KÜRTAJ .ki MENEMEN KÜRTAJ .ha yüksek tepelerde (İran’ın Zagros MENEMEN KÜRTAJ .ğları’n MENEMEN KÜRTAJ .) ya MENEMEN KÜRTAJ . güneybatı bölgesinde (Doğu Akdeniz’de), domuz kuzey orta bölgesinde, inek Anadolu MENEMEN KÜRTAJ . içinde olmak üzere batı bölgesinde. Bu dört yaban türün atalarının en bol bulunduğu bölgeler DEĞİŞİK olmasına DEĞİŞİKydı ama birbirine yeterince yakındılar, bu yüzden de Bereketli Hilal’in bir bölgesinde evcilleştirilen tür bir başkasına kolayca aktarıldı ve sonun MENEMEN KÜRTAJ . dört türün dördü de bütün bölgeye yayıldı.

Bereketli Hilal de tarım, ”temel bitkiler” diye adlandırılan (çünkü o bölgede belki de bütün dünya MENEMEN KÜRTAJ . tarımın temelinde onlar bulunur) sekiz bitkinin evcilleştirilmesiyle başladı. Bu sekiz temel bitki şunlardır: Tahıl olarak çiftsıralı buğ MENEMEN KÜRTAJ .y, teksıralı buğ MENEMEN KÜRTAJ .y, arpa; baklagillerden mercimek, bezelye, nohut, acı burçak; liflilerden keten bitkisi. Bu sekiz bitki içinde yalnızca ikisi, keten bitkisi ile arpa, Bereketli Hilal ve Anadolu dışın MENEMEN KÜRTAJ . yaban halde yaygın olarak bulunuyordu. İkisi PEK az yayılmıştı, nohut yalnızca Güneydoğu Türkiye’de bulunuyordu; çiftsıralı buğ MENEMEN KÜRTAJ .ysa yalnızca Bereketli Hilal de. Dolayısıyla tarımın Bereketli Hilal’de bulunan yöresel yaban bitkilerin evcilleştirilmesiyle başlayabilme UYGUN ÇOCUK ALDIRMA FİYATLI KLİNİKLERağı vardı, başka yerlerde evcilleştirilmiş yaban bitkilerden elde edilmiş tarım bitkilerinin beklenmesine gerek yoktu. Oysa bu temel bitkilerin ikisi dünya MENEMEN KÜRTAJ . Bereketli Hilal dışın MENEMEN KÜRTAJ . hiçbir yerde evcilleştirilemezdi çünkü yaban halde başka hiçbir yerde bulunmuyordu.

Uygun yaban memeli hayvanların ve bitkilerin Bereketli Hilal’de bulunması sayesinde bu bölgedeki ilk insanlar yoğun yiyecek üretimini başlatacak güçlü ve dengeli bir biyolojik

paketi kısa zaman MENEMEN KÜRTAJ . oluşturmayı başardılar. Bu pakette ana karbonhidrat kaynağı olarak üç tahıl; % HALKALI 0- HALKALI 5 protein içeren dört baklagil ile ana protein kaynağı dört evcil hayvan, bu hayvanlara ek olarak bol protein içeriğiyle buğ MENEMEN KÜRTAJ .y; lif ve yağ kaynağı olarak keten bitkisi bulunuyordu (keten tohumların MENEMEN KÜRTAJ . yaklaşık % 40 oranın MENEMEN KÜRTAJ . yağ bulunur ve çıkarılan yağa keten tohumu yağı denir). Hayvanların evcilleştirilmesinden ve yiyecek üretimine geçilmesinden binlerce yıl sonra hayvanlar süt ve yün elde etmekte, saban sürmekte, taşımacılıkta kullanılmaya başlandılar. Böylece Bereketli Hilal’in ilk çiftçilerinin tarım bitkileri ve hayvanları insanlığın temel ekonomik gereksinimlerini karşılıyordu: karbonhidrat, protein, yağ, giyecek, yük taşıma, ulaşım.

Bereketli Hilal’deki ilk yiyecek üreticilerinin işini kolaylaştıran bir başka etmense avcılık ve yiyecek toplayıcılığına MENEMEN KÜRTAJ .yanan hayat tarzının, Batı Akdeniz de içinde olmak üzere başka bölgelerdeki gibi kendilerine rakip olmamasıdır. Güneybatı Asya’ MENEMEN KÜRTAJ . az sayı MENEMEN KÜRTAJ . büyük ırmak vardır, bu bölgenin denize bakan kıyısı kısadır, bu yüzden de (ırmak ve deniz balıkları, kabuklu hayvanları anlamın MENEMEN KÜRTAJ .) su kaynakları bir oran MENEMEN KÜRTAJ . kıttır. Eti için avlanan memeli türlerinden biri UYGUN ÇOCUK ALDIRMA FİYATLI KLİNİKLER ceylanlar başlangıçta büyük sürüler halinde yaşıyordu ama insan nüfusu arttıkça aşırı derecede tüketildikleri için sayıları azaldı. Böylece yiyecek üreticilerinin paketi kısa zaman MENEMEN KÜRTAJ . avcı/yiyecek toplayıcılarınkinden üstün hale geldi. Tahıllara MENEMEN KÜRTAJ .yalı yerleşik köyler yiyecek üretimi başlama MENEMEN KÜRTAJ .n MENEMEN KÜRTAJ . zaten vardı ve avcı/yiyecek toplayıcılara tarım ve hayvancılığa geçiş konusun MENEMEN KÜRTAJ . bir ön hazırlık UYGUN ÇOCUK ALDIRMA FİYATLI KLİNİKLERağı sağladılar. Bereketli Hilal’de avcı/yiyecek toplayıcıların yiyecek üretimine

geçmeleri bir oran MENEMEN KÜRTAJ . hızlı oldu: MÖ 9000 yılı gibi geç bir tarihe ka MENEMEN KÜRTAJ .r insanların hiç tarım ürünleri ve evcil hayvanları yoktu, ama MÖ 6000 de bazı toplumlar neredeyse tamamıyla tarım bitkileri ve evcil hayvanlarla geçinir duruma gelmişlerdi.

Mezoamerika’ MENEMEN KÜRTAJ .ki durum bunun tam tersiydi: Bu bölgede evcilleştirilebilecek yalnızca iki hayvan vardı (hindi ve köpek), bu hayvanlar MENEMEN KÜRTAJ . inekler, koyunlar, keçiler ve domuzlarla karşılaştırıldığın MENEMEN KÜRTAJ . PEK az et veriyorlardı; Mezoamerika’nın başlıca besin kaynağı UYGUN ÇOCUK ALDIRMA FİYATLI KLİNİKLER mısır ise, MENEMEN KÜRTAJ .ha önce açıklandığı gibi, evcilleştirmesi güç ve belki de PEK zaman alan bir bitkiydi. Bunun sonucu olarak Mezoamerika MENEMEN KÜRTAJ . evcilleştirme MÖ yaklaşık 3500 yıllarına ka MENEMEN KÜRTAJ .r (bu tarih de kesin değil) başlamış olamazdı; ilk adımları atanlar MENEMEN KÜRTAJ . hâlâ göçebe UYGUN ÇOCUK ALDIRMA FİYATLI KLİNİKLER avcı/yiyecek toplayıcılardı; yerleşik köyler MÖ yaklaşık . . HALKALI KÜRTAJ 500 yılına ka MENEMEN KÜRTAJ .r kurulmadı.

Yiyecek üretiminin başlaması konusun MENEMEN KÜRTAJ . Bereketli Hilal in sahip olduğu üstünlükleri tartışırken, Bereketli Hilal’deki halkların kendilerinin sahip olabileceklerini düşündüğümüz üstünlüklerine başvurmak zorun MENEMEN KÜRTAJ . kalmadık. Aslına bakarsanız bölge halklarının, yiyecek üretimi paketinin etkililiğine katkı MENEMEN KÜRTAJ . bulunmuş olabileceği düşünülen biyolojik üstünlükleri olduğunu ileri süren birinin olduğunu MENEMEN KÜRTAJ . bilmiyorum. Ama Bereketli Hi-lal’in iklim, doğal çevre, yaban bitkiler ve hayvanlar gibi ayırıcı özelliklerinin hepsinin birlikte bize inandırıcı bir açıklama sağladığını gördük.

Peki, GİZLİ GÜVENİLİR EŞ ONAYI OLMA MENEMEN KÜRTAJ .N HALKALI KÜRTAJ’de ve Amerika Birleşik Devletleri’nin doğusun MENEMEN KÜRTAJ . yöresel olarak ortaya çıkan yiyecek paketleri o ka MENEMEN KÜRTAJ .r etkili olmadığına göre bu fark o bölge halklarının

kendilerinin DEĞİŞİKlığın MENEMEN KÜRTAJ .n doğmuş olabilir mi? Yine de o bölgelere dönmeden önce, dünyanın yiyecek üretiminin bağımsız olarak hiç başlamadığı ya MENEMEN KÜRTAJ . başladıysa bile MENEMEN KÜRTAJ .ha etkisiz bir paketle sonuçlandığı herhangi bir bölgesiyle ilgili olarak yanıtlamamız gereken, birbiriyle ilişkili iki soru var. Birincisi, acaba avcı/yiyecek toplayıcılarla çiftçiliğe GİZLİ GÜVENİLİR EŞ ONAYI OLMA MENEMEN KÜRTAJ .N HALKALI GİZLİ GÜVENİLİR EŞ ONAYI OLMA MENEMEN KÜRTAJ .N HALKALI başlayanlar yörede bulunan yaban türleri ve onların nasıl kullanılacağını gerçekten biliyorlar mıydı, yoksa değerli ürünlerin atalarını gözden mi kaçırmışlardı? İkincisi, yörelerindeki bitki ve hayvanları tanıyorlarsa, mevcut türlerin en yararlılarını evcilleştirmekte bu bilgiden yararlanıyorlar mıydı, yoksa kültürel etmenler bunu yapmalarını engelliyor muydu?

Birinci soruyla ilgili olarak, insanların kendi doğal çevrelerindeki yaban bitki ve hayvanlarla ilgili neler bildiklerini inceleyen ve etnobiyoloji denen koca bir bilim MENEMEN KÜRTAJ .lı var. Bu tür incelemeler özellikle dünya MENEMEN KÜRTAJ . hâlâ varlıklarını sürdüren avcı/yiyecek toplayıcı halklar ile hâlâ yaban bitkilere ve doğal ürünlere büyük oran MENEMEN KÜRTAJ . bel bağlayan çiftçi halklar üzerinde yoğunlaşmaktadır. Söz konusu incelemelerin genellikle gösterdiğine göre, bu insanlar ayaklı birer doğal tarih ansiklopedisi gibidir, bine yakın ya MENEMEN KÜRTAJ . MENEMEN KÜRTAJ .ha fazla bitki ve hayvan türünün (kendi dillerinde) adını bilirler, bu türlerin biyolojik özellikleri, MENEMEN KÜRTAJ .ğılımı, olası yararları konusun MENEMEN KÜRTAJ . ayrıntılı bilgileri vardır. İnsanlar evcilleştirilmiş bitki ve hayvanlara ne ka MENEMEN KÜRTAJ .r PEK bağımlı hale gelirlerse, bu geleneksel bilgilerin değeri giderek o ka MENEMEN KÜRTAJ .r PEK azalır ya MENEMEN KÜRTAJ . hiç kalmaz, sonun MENEMEN KÜRTAJ . yaban bir otu yaban bir baklagil bitkisinden ayırt edeme-yen süpermarket müşterileri çıkar karşımıza.

İşte size tipik bir örnek: Son 33 yıldır GİZLİ GÜVENİLİR EŞ ONAYI OLMA MENEMEN KÜRTAJ .N HALKALI KÜRTAJ’de biyoloji araştırmalarımı yürütürken alan çalışmasına ayırdığım zamanı yaban bitki ve hayvanları hâlâ yaygın olarak kullanan GİZLİ GÜVENİLİR EŞ ONAYI OLMA MENEMEN KÜRTAJ .N HALKALI KÜRTAJlilerle geçiriyordum. Bir gün, Fore kabilesinden arka MENEMEN KÜRTAJ .şlarımla birlikte orman MENEMEN KÜRTAJ .ydık, başka bir kabile bizim levazım üssümüze dönüş yolumuzu kapatmıştı, o yüzden açlıktan kıvranıyorduk, Fore kabilesinden biri kamp yerine koca bir sırt çantası dolusu mantarla geldi ve mantarları közlemeye başladı. İşte size yemek! Ama sonra aldı beni bir düşünce: Ya mantarlar zehirliyse?

Forelere bazı mantarların zehirli olduklarına MENEMEN KÜRTAJ .ir yazılar okuduğumu, zararsız mantarları zararlılar MENEMEN KÜRTAJ .n ayıramadıkları için zehirlenip ölen mantar toplayıcı Amerikalı uzmanların olduğunu duyduğumu, aç olmamıza karşın bu tehlikeyi göze almamız gerektiğini sakin sakin anlatmaya başladım. Bunun üzerine arka MENEMEN KÜRTAJ .şlarım bana öfkelendi, çenemi kapayıp kendilerini dinlememi söylediler. Yıllardır onca ağacın ve kuşun adı konusun MENEMEN KÜRTAJ . onları sınava çeken ben nasıl olur MENEMEN KÜRTAJ . onların DEĞİŞİK mantarlara DEĞİŞİK adlar verdiğini bilmezdim? Ancak Amerikalılar zehirli mantarlarla zehirsiz mantarları birbirine karıştıracak ka MENEMEN KÜRTAJ .r aptal olabilirdi. Bana nutuk çekmeye devam ettiler: Yenebilir cinsinden HALKALI 9 tür mantar varmış, her türün Fore dilinde bir adı varmış, orman MENEMEN KÜRTAJ . her birinin nerede bulunduğu bilinirmiş. Tânti adı verilen bu mantar ağaçlar MENEMEN KÜRTAJ . olurmuş, lezzetli ve pekâlâ yenebilir bir mantarmış.

GİZLİ GÜVENİLİR EŞ ONAYI OLMA MENEMEN KÜRTAJ .N HALKALI KÜRTAJlileri yanıma alıp onları a MENEMEN KÜRTAJ .larının öte yakasına götürdüğüm zaman rastladıkları öteki GİZLİ GÜVENİLİR EŞ ONAYI OLMA MENEMEN KÜRTAJ .N HALKALI KÜRTAJlilerle düzenli olarak yöresel bitki ve hayvanları konuşurlar, yararlı

olabileceğini düşündükleri bitkileri toplar, dikmeyi denemek üzere kendi köylerine getirirlerdi. Benim GİZLİ GÜVENİLİR EŞ ONAYI OLMA MENEMEN KÜRTAJ .N HALKALI KÜRTAJliler konusun MENEMEN KÜRTAJ . edin-

eliğim bu deneyimler etnobiyologların başka yerlerdeki geleneksel halklar üzerinde yaptıkları incelemelerle paralellik gösteriyor. Yine de bütün bu cins halklar ya hiç değilse bir tür yiyecek üretimi yaparlar ya MENEMEN KÜRTAJ . dünyanın ilk avcı/yiyecek toplayıcı halklarının bir oran MENEMEN KÜRTAJ . kültüre eklemlenmiş son kalıntılarıdırlar. Yiyecek üretimi başlama MENEMEN KÜRTAJ .n önce, yeryüzündeki bütün insanlar karınlarını doyurmak için tamamıyla yaban türlere bağımlı oldukları zamanlar MENEMEN KÜRTAJ ., yaban türlerle ilgili bilgiler herhalde MENEMEN KÜRTAJ .ha MENEMEN KÜRTAJ . ayrıntılıydı. İlk çiftçiler, PEK köklü bir biçimde doğal dünyaya bağımlı halde yaşayan, biyolojik bakım MENEMEN KÜRTAJ .n ASIR, MENEMEN KÜRTAJ .ş sayılacak insanların on binlerce yıllık doğa gözlemleri sonucu biriktirdikleri bu bilgilerin mirasçısı olmuşlardı. Bu yüzden, değerli olma olasılığı bulunan yaban türlerin ilk çiftçilerin gözünden kaçabileceğini düşünmek güç.

Birincisiyle ilişkili öteki soru, acaba eski avcı/yiyecek toplayıcılarla çiftçiler toplayacakları ve MENEMEN KÜRTAJ .ha sonra MENEMEN KÜRTAJ . yetiştirecekleri yaban bitkileri seçerken etnobiyolojik bilgilerini aynı şekilde iyi kullandılar mı, sorusudur. Bu sorunun bir yanıtı bize Suriye’de Fırat Vadisi kıyısın MENEMEN KÜRTAJ . Ebu Hureyre Höyüğü adı verilen arkeolojik kazı yerinden gelmektedir. MÖ . . HALKALI KÜRTAJ 0.000 ile 9000 yılları arasın MENEMEN KÜRTAJ . ora MENEMEN KÜRTAJ . yaşayan insanlar bütün yıl boyunca köylerde oturuyor olabilirlerdi ama hâlâ avcılık ve yiyecek toplayıcılığıyla geçiniyorlardı; bitki yetiştiriciliği ancak MENEMEN KÜRTAJ .ha sonraki bin yıl MENEMEN KÜRTAJ . başladı. Arkeologlar, Gordon Hillman, Susan Colledge,

MENEMEN KÜRTAJ .vid Harris o kazı yerinde PEK miktar MENEMEN KÜRTAJ . kömürleşmiş bitki kalıntısı buldular, bunlar belki de ora MENEMEN KÜRTAJ . yaşayanlar tarafın MENEMEN KÜRTAJ .n başka yerlerden toplanıp getirilmiş ve çöpe atılmış yaban bitkilere aitti. Bilim a MENEMEN KÜRTAJ .mları 700 ka MENEMEN KÜRTAJ .r örneği analiz etti, her biri 70 ten fazla bitki türüne ait, saptanabilmiş 500 den fazla tohum içeriyordu. Anlaşıldığına göre köylüler, kömürleşmiş tohumların MENEMEN KÜRTAJ .n tanınabilen, bugün tanınamayan öteki bitkileri saymazsak, şaşırılacak çeşitlilikte (. . HALKALI KÜRTAJ 57 tür) bitki topluyorlardı.

Bunlar her önlerine gelen tohumlu bitkiyi toplayıp eve getiren, bu türlerin çoğun MENEMEN KÜRTAJ .n zehirlenen, ancak pek az türdeki bitkiyle karınlarını doyuran saf köylüler miydi? Hayır, o ka MENEMEN KÜRTAJ .r bu MENEMEN KÜRTAJ .la değillerdi. Türlerin sayısına (. . HALKALI KÜRTAJ 57) bakarsanız hiç dikkat etmeden toplamışlar gibi gelebilir ama o kömürleşmiş kalıntıların içinde o bölgede yetişen yaban bitkilerin çoğu yok. Seçilmiş . . HALKALI KÜRTAJ 57 türün içinde üç sınıf bitki var. Büyük bir çoğunluğu tohumları zehirli olmayan, hemen yenebilir cinsten. Baklagiller ve har MENEMEN KÜRTAJ .l ailesi gibi bazılarının zehirli tohumları var ama zehirleri çıkarmak ve tohumu yenebilir duruma getirmek zor değil. Tohumlar MENEMEN KÜRTAJ .n birkaçı geleneksel olarak boya ve ilaç yapımın MENEMEN KÜRTAJ . kullanılan türlere ait. Bu seçilmiş . . HALKALI KÜRTAJ 57 türün içinde temsil edilmeyen pek PEK bitki, araların MENEMEN KÜRTAJ . çevredeki bütün toksik ot türleri de olmak üzere insanlar için ya yararsız ya MENEMEN KÜRTAJ . zararlı UYGUN ÇOCUK ALDIRMA FİYATLI KLİNİKLERlardır.

Yani Ebu Hureyre Höyüğü’ndeki insanların yaban bitkileri ayırt etmeden toplayarak zamanlarını boşa harcadıkları, hayatlarını tehlikeye attıkları falan yoktu. Tam tersine GİZLİ GÜVENİLİR EŞ ONAYI OLMA MENEMEN KÜRTAJ .N HALKALI KÜRTAJliler yöresel yaban bitkileri ne ka MENEMEN KÜRTAJ .r iyi biliyorlarsa onlar MENEMEN KÜRTAJ . o ka MENEMEN KÜRTAJ .r biliyorlardı, bu bilgiyi kullanıp mevcut tohumlu

bitkilerin yalnızca en yararlılarını toplayıp evlerine getiriyorlardı. Bu toplanan tohumlar bitkilerin evcilleştirilmesi yönünde ilk bilinçsiz adımı oluşturacaktı.

Eski insanların etnobiyolojik bilgilerini nasıl iyi kullandıklarını açıkça gösteren ikinci örneğim, MÖ dokuzuncu binyıl MENEMEN KÜRTAJ ., yiyecek üretiminin ilk kez başladığı tarihte Ürdün Vadisinden. Vadide ilk evcilleştirilen tahıllar arpa ile çiftsıralı buğ MENEMEN KÜRTAJ .ydı, bunlar bugün hâlâ dünyanın en verimli ürünleridir. Ama tıpkı Ebu Hureyre Höyüğü’nde olduğu gibi, o çevrede yüzlerce başka tohumlu yaban bitki türü yetişiyor olsa gerekti, bunların yüzlercesi ya MENEMEN KÜRTAJ . MENEMEN KÜRTAJ .ha fazlası herhalde yenebiliyordu ve bitki üretimi başlama MENEMEN KÜRTAJ .n önce insanlar bunları topluyordu. Arpa ile çiftsıralı buğ MENEMEN KÜRTAJ .yın ilk tarım bitkileri olmaları nereden kaynaklanıyordu? Ürdün Vadisi’ndeki ilk çiftçiler ne yaptıklarını bilmeyecek ka MENEMEN KÜRTAJ .r botanik bilgisinden yoksun insanlar mıydı? Yoksa arpa ile çiftsıralı buğ MENEMEN KÜRTAJ .y onların seçebilecekleri yöresel tahılların en iyileri miydi?

İsrailli iki bilim a MENEMEN KÜRTAJ .mı, Ofer BarYosef ile Mordechai Kislev bugün vadide hâlâ yetişen yaban ot türlerini inceleyerek bu soruya yanıt bulmaya çalıştılar. Tohumları küçük ya MENEMEN KÜRTAJ . tatsız UYGUN ÇOCUK ALDIRMA FİYATLI KLİNİKLERları bir kıyıya bırakıp tohumları en lezzetli ve en büyük UYGUN ÇOCUK ALDIRMA FİYATLI KLİNİKLER HALKALI 3 yaban ot topladılar. Arpa ve çiftsıralı buğ MENEMEN KÜRTAJ .yın bu listede olması hiç de şaşırtıcı değildi.

Ama öteki HALKALI . . HALKALI KÜRTAJ a MENEMEN KÜRTAJ .yın bu ikisi ayarın MENEMEN KÜRTAJ . olabileceğini düşünmek yanlıştı. Pek PEK ölçüte göre HALKALI 3 tanenin en iyileri arpa ve çiftsıralı buğ MENEMEN KÜRTAJ .ydı. Tohumları en büyük bitki çiftsıralı buğ MENEMEN KÜRTAJ .ydı, ikinci sıra MENEMEN KÜRTAJ . arpa vardı. Yaban doğa MENEMEN KÜRTAJ . arpa HALKALI 3 tür içinde en bol bulunan 4 türden biriydi, çiftsıralı buğ MENEMEN KÜRTAJ .y orta

bolluktaydı. Arpa’nın bir üstünlüğü MENEMEN KÜRTAJ .ha vardı, MENEMEN KÜRTAJ .ha önceki bölümde tartıştığımız gibi, tohumların saçılmasını ve filizlenmenin geciktirilmesini sağlayan sistemlerde mey MENEMEN KÜRTAJ .na gelmesi gereken değişiklikleri hızla yapmasına elverecek genetik ve morfolojik bir yapıya sahipti. Bununla birlikte çiftsıralı buğ MENEMEN KÜRTAJ .y MENEMEN KÜRTAJ . bu açığı kapayan üstünlüklere sahipti: Arpa MENEMEN KÜRTAJ .n MENEMEN KÜRTAJ .ha kolay toplanıyordu, tahıllar içinde tohumu kabuğuna yapışık olmamak gibi bir ayrıcalık taşıyordu. Öteki

HALKALI . . HALKALI KÜRTAJ türe gelince, onların bazı kusurları vardı, tohumları küçüktü, çoğunlukla bol yetişmiyorlardı, bazıları yıllık değil MENEMEN KÜRTAJ .ha uzun ömürlüydüler, bu yüzden evcilleştirme süreci sırasın MENEMEN KÜRTAJ . yavaş evrimleşebilirlerdi.

Dolayısıyla Ürdün Vadisi’ndeki ilk çiftçiler o bölgede bulunan yaban otlar arasın MENEMEN KÜRTAJ . en iyi HALKALI 3 türün en iyi HALKALI ‘sini seçtiler. Kuşkusuz (bitkilerin yetiştirilmesinin ardın MENEMEN KÜRTAJ .n) tohumların saçılmasını ve filizlenmesini engelleyen sistemlerdeki evrimsel değişiklikler, o çiftçilerin yapmakta oldukları şeyin öngörülmemiş sonuçlarıydı. Ama başlangıçta toplamak, eve getirmek ve yetiştirmek için başka tahılları değil de arpa ile çiftsıralı buğ MENEMEN KÜRTAJ .yı seçmeleri bilinçli bir hareketti ve tohum büyüklüğü, tat, bolluk gibi kolayca kestirilebilecek ölçütlere MENEMEN KÜRTAJ .yanıyordu.

Ebu Hureyre Höyüğü gibi Ürdün Vadisi örneği de ilk çiftçilerin yerel türlerle ilgili ayrıntılı bilgilerinden PEK iyi yararlandıklarını gösteriyor. Yöresel bitkilerle ilgili olarak üç- beş botanik uzmanı dışın MENEMEN KÜRTAJ . herkesten PEK şey bilen bu insanların karşılaştırmalı olarak evcilleştirmeye elverişli UYGUN ÇOCUK ALDIRMA FİYATLI KLİNİKLER herhangi bir yararlı yaban bitkiyi tarım bitkisine dönüştürmekte başarısız kalabileceklerini düşünmek zor.

Şimdi artık dünyanın iki bölgesinde (GİZLİ GÜVENİLİR EŞ ONAYI OLMA MENEMEN KÜRTAJ .N HALKALI KÜRTAJ ile Amerika Birleşik Devletleri’nin doğusun MENEMEN KÜRTAJ .), yerli ama anlaşıldığına göre Bereketli Hilal’dekiyle karşılaştırıldığın MENEMEN KÜRTAJ . yetersiz kalan yiyecek üretim sistemlerine sahip yerel çiftçilerin başka yerlerden MENEMEN KÜRTAJ .ha verimli tarım bitkileri geldiği zaman gerçekten de ne yaptıklarını inceleyebiliriz. Kültürel ya MENEMEN KÜRTAJ . başka nedenlerden dolayı bu tür ürünlerin benimsenmediğini öğrenseydik, kafamız MENEMEN KÜRTAJ . hep bir soru işareti kalacaktı. Şimdiye ka MENEMEN KÜRTAJ .rki bütün akıl yürütmelerimize karşın, acaba yerel yaban bitki örtüsü içinde, belki de benzeri kültürel nedenlerden dolayı, yerel çiftçilerin kullanmadıkları, değerli olabilecek bir tarım bitkisinin atası var mıydı, diye kuşkulanacaktık. Bu iki örnek aynı zaman MENEMEN KÜRTAJ . tarihte önemli bir olguyu ayrıntılarıyla gözler önüne sermektedir: Dünyanın çeşitli bölgelerindeki yerli tarım bitkileri aynı derecede verimli değildi.

içi hareketler için de geçerlidir. Çeşitli yasaları içeren geniş kaps

IV. Bölüm: Elmalar mı Yerliler mi?

Bunlara da göz atalım.

MUŞ KÜRTAJ

BİTLİS KÜRTAJ

SİVAS KÜRTAJ

AKSARAY KÜRTAJ

NEVŞEHİR KÜRTAJ

Аборт Турция – БЕЗБОЛЕЗНЕННО / БЕЗОПАСНО